Thaicom.5@ 78.5E
Sun Channel SD
TP.3800 H 30000
MPEG.2/Biss
SID.705 / 2C1
Key. 7275 2A11 CF31 1919
MAX 2 Test card on
Intelsat.20@ 68.5E
In MPEG4 Pay mode
TP.3900 H 13400
Tuesday, May 6, 2014
Satellite Communication
Introduction
------------------------------------------------------------------------
Satellite ေတြကို အစပို္င္းမွာ telecommunication အတြက္ပဲ အသံုးခ်ဖို႕ ရည္ရြယ္ခဲ႕တာပါ။ အဓိက က႑ ေတြကေတာ႕ Mobile application ေတြမွာေပါ႕ေလ။ ဥပမာ.. သေဘၤာေတြ ၊ ကုန္တင္ယာဥ္ေတြ ၊လက္ကိုင္ ဆက္သြယ္ေရး စက္ေတြနဲ႕ TV/Radio ထုတ္လႊင္႕ျခင္း ေတြမွာေပါ႕ဗ်ာ။ ဒါေပမယ္႕ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ႕ အသံုးခ်မွဳ ေတြ ပိုမိုမ်ားျပားခဲ႕ပါတယ္။ အဲ႕ဒါေတြကေတာ႕
1) Weather Forecasting
2)Radio and TV Broadcast
3)Military Purpose
4)Navigation
5)Global Telephone
6)Connecting Remote Areas
7)Global Mobile communication နဲ႕ ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ႕
8) Internet ေပါ႕ဗ်ာ။
သူတို႕ဟာ ခုနက ေျပာခဲ႕တဲ႕ services ေတြကို ေပးဖို႕အတြက္ ကမာၻေျမၾကီးရဲ႕ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ ဧရိယာ ေတြမွာ ေပးဖို႕ပါပဲ ။ Satellite တစ္ခုရဲ႕ ကမာၻေျမမ်က္နွာ ျပင္ ကို ဖံုးလႊမ္းနိုင္တဲ႕ Coverage area ကို Footprint လို႕ သံုးနွံဳးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အက်ယ္တ၀င္႕ ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။ Footprint ကို ေလာေလာဆယ္ေတာ႕ satellite တစ္ခုမွ ကမာၻေျမ မ်က္နွာျပင္ေပၚ ဖံုးအုပ္ လႊမ္းျခံဳနိုင္ေသာ ဧရိယာ လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္း သတ္မွတ္ထားပါဦး။ Footprint တစ္ခုရဲ႕ အရြယ္အစားဟာ အဲ႕ဒီ satellite ရဲ႕ power သံုးစြဲမွဳနဲ႕ bandwidth အသံုးခ် နိုင္မွဳ အေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မ်ားေျမာင္လွေသာ အသံုးခ်မွဳ ေတြနဲ႕ Ground Station ရဲ႕ တန္ဖိုး အေပၚမွာလဲ မူတည္ပါေသးတယ္။
Satellite တစ္ခု ဟာ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ ဧရိယာ တစ္ခုကို Focused လုပ္ၿပီးေနာက္ Data Transmissions ေတြကို ေကာင္းေကာင္းလုပ္နိုင္ပါတယ္။ အဲ႕ဒီ Focused လုပ္ထားတဲ႕ ဧရိယာေတြဟာ အျခားစနစ္ေတြ နဲ႕ ၀င္ေရာက္ ေနွာက္ယွက္မွဳ ေတြမွ ကင္းလြတ္လို႕ ထိေရာက္တဲ႕ Frequency Spectrum ေတြ ပို႕ယူ လက္ခံ မွဳေတြမွာ ပိုမို ထိေရာက္မွဳ ရွိတဲ႕ ေနရာေတြေပါ႕။
Satellite ရဲ႕ Antenna ေတြဟာ ပထ၀ီ ေျမျပင္ကို လႊမ္းျခံဳထားနိုင္မွဳေတြမွာ အလြန္အေရးပါတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕ အေကာင္းဆံုးျပဳလုပ္ထားတဲ႕ Design ေတြျဖင္႕တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ Satellite တစ္ခုလံုးရဲ႕ design ဟာ သူ႕ရဲ႕ သက္တမ္းအတြင္းမွာ ေရတို ၊ ေရရွည္ အသံုးခ်နိုင္မွဳ အတြက္ အေကာင္းဆံုး ရည္ရြယ္တည္ေဆာက္ထားတာေတြ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
Satellite တစ္ခု ဘယ္လို အလုပ္လုပ္သလဲ။
----------------------------------------------------------------
Satellite ဆိုတာ တကယ္ေတာ႕ အာကာသထဲတြင္ တည္ရွိေနေသာ Microwave Repeater အမ်ိဳးအစား Transponder ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ကမာၻေျမျပင္မွ အာကာသ ထဲသို႕ Satellites 750 လံုးခန္႕ လႊင္႕တင္ထားခဲ႕ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲ႕ဒီအထဲက အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတာေနတာကေတာ႕ Communication အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက အားသားခ်က္ကေတာ႕ communication တစ္ခုမွာ အကြာအေ၀းအေပၚမူတည္ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ဟာ ၾကီးမားေလ႕ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ Satellite Communication ဟာ အကြာအေ၀းေပၚမူတည္ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ ပိုမို ကုန္က်စရာ မရွိပါဘူး။ Footprint Area မွာ Satellite ဟာ Relay အျဖစ္ အလုပ္လုပ္ၿပီး Point to Point (or) Point to Multi-point ဆက္သြယ္မွဳေတြကို အျမန္ဆံုး ေဆာင္ရြက္နိုင္ပါတယ္။ သေဘာေပါက္ပါရဲ႕လား မသိဘူး။ ေျမျပင္ေပၚက station နွစ္ခုဟာ အကြာ အေ၀း အလြန္တရာ ေ၀းေနတယ္ဆိုပါစို႕ ။ အဲ႕ဒီအခ်ိန္မွာ satellite ကို ၾကားခံအျဖစ္ အသံုးျပဳၿပီး ဆက္သြယ္မွဳ ရယူနိုင္ပါတယ္။ Station A မွ Satellite သို႕ Transmission ကို Uplink ဟုေခၚပါတယ္။ Satellite ရဲ႕ Transponder မွ convert ျပန္လုပ္ၿပီး ဒုတိယ Station B ကို signal ျပန္ပို႕ေပးပါတယ္။ အဲ႕ဒါကို Downlink လို႕ ေခၚပါတယ္။
Satellites ေတြဟာ အသံုးခ်မွဳ အေပၚမူတည္ၿပီး ေတာ႕ သတ္မွတ္တဲ႕ ၄င္းတို႕ရဲ႕ ပတ္လမ္းအတြင္းမွာ ကမာၻကို စက္၀ိုင္းပံု (သို႕မဟုတ္) ဘဲဥပံု ျဖင္႕ လည္ပတ္ေနၾကပါတယ္။ စက္၀ိုင္းပံု လည္ပတ္ေနေသာ satellites မ်ားဟာ တိက်တဲ႕ အကြာအေ၀း မွေန၍ သတ္မွတ္ထားေသာ ကမာၻေျမမ်က္နွာျပင္ကို အျမဲတမ္း လည္ပတ္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလို တိက်တဲ႕ အကြာအေ၀း တည္ေနရာမွာ ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ လိုက္နာထားတဲ႕ အေျခခံ ဥပေဒသ အနည္းငယ္ ကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
Fg (attractive force) = m.g.(R/r)2 (gravity equals)
Fc (centrifugal force) = m.r.w2 (Trying to pull satellite away equals)
Variables ေတြကေတာ႕ ….
m = mass of satellite
R = radius of earth ; R=6,370 km
r = distance of satellite to the center of the earth
g = acceleration of gravity ; g =9.81 m/s2
w = angular velocity ; w=2πf ; f is the frequency of rotation;
တို႕ျဖစ္ပါတယ္။
Satellite တစ္ခုကို ပံုမွန္ တိက်စြာ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ ေနရာမွာ ရွိေနေစဖို႕ အတြက္ Fg=Fc
ျဖစ္ပါတယ္။ သက္ေရာက္မွဳ နွစ္ခု စလံုးကို ညီမွ် ျခင္း ခ်လိုက္တဲ႕သေဘာပါပဲ။ r = distance of satellite of ther center of the earth ကို တြက္ယူတဲ႕ formula ကေတာ႕ r=(g.R^2/(2πf)^2 ) 1)/3 ျဖစ္ပါတယ္။ဒီအျပင္ rotation frequency ကိုပါ ေကာက္ခ်က္ခ်လို႕ရတဲ႕ အေျခခံက်တဲ႕ formula ျဖစ္ပါတယ္။
Type of Satellites base on orbits
-------------------------------------------------------------
Satellite အမ်ိဳးအစားေတြ ဟာ အမ်ားအျပား ရွိေပမယ္႕ ၄င္းတို႕ လည္ပတ္တဲ႕ ပတ္လမ္းအေပၚမူတည္ၿပီး အၾကမ္းဖ်ဥ္း အားျဖင္႕ (၃) မ်ိဳး ခြဲျခားနိုင္ပါတယ္။
1) Geostationary or geosynchronous earth orbit (GEO)
2) Low Earth Orbit (LEO satellites )
3) Medium Earth Orbit (MEO satellites)
၁) Geostationary or geosynchronous earth orbit (GEO)
====================================
GEO satellites ေတြဟာ ပတ္လမ္းထဲတြင္ အေ၀းဆံုး ပတ္လမ္းမွာ ပံုေသ တိက်ေသာ ေနရာ မွာ တည္ရွိေနတတ္ၿပီး အကြာအေ၀းအားျဖင္႕ ကမာၻ႕ေျမျပင္မွ ကီလိုမီတာေပါင္း ၃၆၀၀၀ ခန္႕တြင္ ရွိပါတယ္။ စက္၀န္းသ႑န္ လည္ပတ္ေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး GEO Satellite တစ္ခုရဲ႕ footprint ဟာ ကမာၻၾကီးရဲ႕ ၄၂.၄ % ရွိလို႕ GEO Satellites သံုးခု ဆိုရင္ ကမာၻၾကီးတစ္ခုလံုးကို Coverage ၿဖစ္ၿပီ လုိ႕ဆိုနိုင္ပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ သက္တမ္းကေတာ႕ ၁၅ နွစ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ ေစာင္းျခင္း ၊ ယိုင္ျခင္း အလ်င္းမရွိပဲနဲ႕ ကမာၻၾကီးရဲ႕ လည္ပတ္မွဳ ပံုစံအတိုင္း လည္ပတ္ေနၾကရပါတယ္။ တကယ္ေတာ႕ ကမာၻရဲ႕အေ၀းဆံုး ပတ္လမ္းမွာ တည္ရွိေနတဲ႕ GEO ေတြဟာ တဖက္မွာလဲ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနသလို ေန နဲ႕ လ တို႕ရဲ႕ ဆြဲငင္အား သက္ေရာက္မွဳ ဒဏ္ကိုလဲ ၾကံၾကံခံေနရပါေသးတယ္။ သူ႕ကို အခ်ိန္ျပည္႕ ေစာင္႕ၾကည္႕ ထိန္းခ်ဳပ္မွဳ မလုပ္ဘူးဆိုရင္ သူဟာ ေနနဲ႕ လတို႕ ရဲ႕ ပတ္လမ္းတစ္ခုခုထဲကို ေရာက္သြားမွာ အေသအခ်ာပါပဲ ။ တခါတရံ စက္၀န္းသ႑န္ ကေန ေသြဖီလို႕ ေန နဲ႕ လ တို႕ ရဲ႕ ရန္ကုိ ေရွာင္ၿပီး ေတာ႕ လည္ပတ္ရတဲ႕ အခ်ိန္ေတြ ရွိပါတယ္။ လံုး၀ကို အမွားမခံဆံုး အမ်ိဳး အစားျဖစ္ၿပီး တခုခုလြဲေခ်ာ္ခဲ႕ရင္လည္း ကုန္က်စရိတ္ အၾကီးဆံုး Satellite ေတြ လည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ကို TV/Radio ထုတ္လႊင္႕မွဳမ်ား ၊ မိုးေလ၀သ ဇလေဗဒ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး Telephone Networks ေတြရဲ႕ Backbones ေတြ အေနနဲ႕လဲ အသံုးျပဳၾကပါေသးတယ္ ။
သူ႕ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြကေတာ႕ ၀န္ရိုးစြန္း ေဒသေတြမွာ (Low elevation) မွာ သူ႕ရဲ႕ Signal ဆက္သြယ္နိုင္မွဳ အားအလြန္နည္းပါးသြားပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ ဆိုေတာ႕ ကုန္းေျမအမ်ားဆံုးကို coverage ျဖစ္ဖို႕ရာ အီေကြတာနဲ႕ မနီးမေ၀းမွာ ေနရာယူထားတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕မို႕ လတၱီက်ဴ႕ ၆၀ ဒီဂရီနဲ႕ အထက္ ဆိုရင္ ပိုၿပီး ၾကီးမားလံုေလာက္တဲ႕ အင္တနာ အမ်ိဳးအစားေတြ သံုးၿပီး ဆက္သြယ္မွဳကို ရယူရပါတယ္။ GEO ေတြကို Mobile Phones ေတြမွာ အသံုးျပဳဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။သူ႕ဆီေရာက္ေအာင္ ျပန္ၿပီး Transmit လုပ္ဖို႕ Battery Power အမ်ားၾကီးလိုပါလိမ္႕မယ္။ ဘာေၾကာင္႕လဲဆိုေတာ႕ Signal တစ္ခုရဲ႕ အသြားအျပန္ ခရီးဟာ ကီလိုမီတာေပါင္း ၇၂၀၀၀ ျဖစ္ေနလို႕ပါ။ အဲ႕ဒီေတာ႕ Delay ပမာဏက ျမင္႕ၿပီေပါ႕။ အမ်ားအားျဖင္႕ Special Antenna ေတြျဖင္႕သာ အသံုးျပဳ၍ အဆင္ေျပနို္င္မွာပါ။
Low Earth Orbit (LEO satellites )
==================================
LEO ေတြဟာ ကမာၻေျမ မ်က္နွာျပင္အထက္ ကီလိုမီတာ ၅၀၀ မွ ၁၅၀၀ အတြင္း အလုပ္လုပ္ၾက ပါတယ္။ Lower orbit မွာ အလုပ္လုပ္ေသာ satellite ျဖစ္သည္႕အေလွ်ာက္ ေျမျပင္မွ လႊင္႕တင္ျပီး 95 -120 မိနစ္အတြင္း ပတ္လမ္းအတြင္း ေနရာယူ အဆင္သင္႕ျဖစ္ေစ ပါတယ္။ ၁၀ မိနစ္ ေလာက္ၾကာရင္ ေတာင္ သူရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ ဖက္ အျခား LEO Sat မ်ားကို ေတြ႕ျမင္နိုင္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ High Elevation ေကာင္းေကာင္း ရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္စီမံထားေသာ ေၾကာင့္ High quality communication link မ်ား ကို ရရွိေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူတို႕ဟာ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ Data Compression Schemes မ်ားသံုးထားေသာေၾကာင္႕ 2400 bit/s သည္ပင္လွ်င္ ဖုန္းေခၚဆို ေျပာဆိုနိုင္မွဳ အတြက္ လံုေလာက္ေသာ Compression စနစ္ေတြ သံုးထားပါတယ္။ LEOs ေတြဟာ Omni-directional (ယခင္က တိုင္ထုတ္၍ သံုးရေသာ ဆဲလူလာ ဖုန္း ဧ။္ အင္တနာ တိုင္နွင္႕ ဆင္တူသည္။) သံုးထားေသာ Mobile Phone Devices မ်ား သည္ပင္ ေကာင္မြန္းစြာ ဖုန္းေခၚဆို မွဳေတြ လုပ္နိုင္ပါတယ္။ ျပည္႕စံုစြာ ေျပာရရင္ေတာ႕ Transmit Power 1W ပဲ လိုပါတယ္တဲ႕ဗ်ာ။ ေနာက္ၿပီး သူ႕ရဲ႕ Delay rate ကလည္း 10 ms သာ ရွိေတာ႕လို႕ သာမာန္ Long-distance wired connection (delay 5-10) တို႕နွင္႕ သိပ္ေတာင္ မကြာေတာ႕တာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ Footprint ေတြ ဟာ ေသးငယ္ေသာေၾကာင္႕ frequency ေတြ ဆံုးရွံဳးေလလြင္႕မွဳမွ အလြန္ေလွ်ာ႕နည္းသြားပါတယ္။ Cellular Network ေတြနဲ႕ သေဘာတရားျခင္း နည္းနည္းသြားတူပါတယ္။ LEOs ေတြဟာ GEOs ေတြ မလႊမ္းျခံဳနိုင္တဲ႕ ၀င္ရိုးစြန္းေဒသ ေတြကို ပါ လႊမ္းျခံဳေပးနိုင္ျခင္းေတြ ေၾကာင္႕ တစ္ကမာၻလံုး လႊမ္းျခံဳမွဳေတြ မွာ ပိုမို အားေကာင္းလာခဲ႕ပါတယ္။
LEO Satellites ေတြကို Remote sensing နဲ႕ Mobile communication လုပ္ငန္း ေတြအတြက္ အဓိက အသံုးခ်ပါတယ္။
အားသာခ်က္ေျပာၿပီးၿပီ ဆိုေတာ႕ အားနည္းခ်က္ေလးေတြ ေျပာရဦးမွာေပါ႕ဗ်ာ။ အၾကီးမားဆံုး အားနည္းခ်က္ကေတာ႕ Footprint ေသးတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕မို႕ Global Coverage အတြက္ဆို LEOs ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို လိုမွာ အမွန္ပဲဗ်။ Global Coverage အတြက္ကို ISL (inter satellite link ) လိုမ်ိဳး နည္းပညာေတြနဲ႕ LEOs အခ်င္းခ်င္း Routing Function ေတြျဖင္႕ interconnecting လုပ္နိုင္ေသာ္လည္း အေရအတြက္ အားျဖင္႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လိုမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး LEOs ေတြရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ကမာၻေလထုၾကီးနဲ႕ ပြတ္တိုက္မွဳေတြ ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ၊ The inner Van Allen belt1(ေနာင္တြင္ အလ်င္းသင္႕ရင္ Post တခု အေနျဖင္႕ သီးသန္႕ ေရးပါမည္ ။ ယခု သြားေလ႕လာမည္ဆိုပါက http://www.britannica.com/EBchecked/topic/622563/Van-Allen-radiation-belt ) ရဲ႕ Radiation ေၾကာင္႕လည္းေကာင္း သက္တမ္းအားျဖင္႕ ၅ နွစ္မွ ၈ နွစ္ ေလာက္ပဲ ရွိၾကပါတယ္။ တြက္ၾကည္႕မယ္ဆိုရင္ LEO Satellites ၄၈ လံုးဟာ သက္တမ္းေစ႕ ၈ နွစ္ ေနမယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ နွစ္လတိုင္း နွစ္လတိုင္း အသစ္တစ္လံုး လိုအပ္ေနျမဲ ျဖစ္မွာပါပဲ။ အခုေျပာျပေနတဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြ ဟာ အေျခခံေလာက္ပဲ ရွိပါေသးတယ္ ။ LEOs ရဲ႕ Data Routing ေတြဟာ အရမ္းစိတ္၀င္စားဖို႕ေကာင္းပါတယ္ ။ တျဖည္းျဖည္းျခင္း ေရးသြားပါ႕မယ္။ GEO ေတြဟာ Footprint ၾကီးမားတာေၾကာင္႕ ပံုမွန္အားျဖင္႕ Routing မလိုပါဘူး။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ႕ Sender နဲ႕ Receiver က Footprint တခုတည္းမွာပဲ အလုပ္လုပ္ၾကလို႕ပါပဲ။
Medium Earth Orbit (MEO Satellites)
================================
MEOs ေတြဟာ GEO နဲ႕ LEO ၾကားမွာ တည္ ရွိၾကၿပီး အကြာအေ၀းအားျဖင္႕ ကမာၻေျမျပင္မွ ကီလိုမီတာေပါင္း ၁၀၀၀၀ ၀န္းက်င္မွာ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။ MEOs ေတြဟာ ၁၂ လံုးေလာက္နဲ႕ global coverage ျဖစ္နိုင္ၿပီး ဒီပမာဏဟာ GEO ထက္ အနည္းငယ္ မ်ားေပမယ္႕ LEO ထက္ အမ်ားၾကီးေလွ်ာ႕နည္းတာ ပါ။ (ဒီေန၇ာမွာ နည္းနည္းေျပာျပခ်င္တာက GEO,LEO နဲ႕ MEO ေတြ ဟာ သူ႕ေနရာနဲ႕ သူအကုန္လံုး အတြက္ အေရးပါတဲ႕ အသံုး၀င္တဲ႕ တာ၀န္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ေနတာပါ။ Global coverage ျဖစ္ရံုနဲ႕ မျပီးေသးဘူးလို႕ ေျပာခ်င္တာပါ။) ကမာၻဧ။္ လည္ပတ္နွုန္းထက္ ပိုေနွးတဲ႕ နွဳန္းတစ္ခု နဲ႕ ကမာၻကို လည္ပတ္ၾကပါတယ္။ ဘဲဥပံု ပတ္လမ္းေၾကာင္းမွာ ကမာၻကို (Inclination) ေစာင္း၍ ပံုစံနဲ႕ လည္ပတ္ၾကပါတယ္။ အဲ႕ဒါေၾကာင္႕မို႕ သူတို႕ကို နဂိုကတည္းက ေတာင္ ၊ ေျမာက္ ၀င္ရိုးစြန္း ေဒသေတြမွာ အဓိက အသံုးျပဳဖို႕ လ်ာထားခဲ႕တာပါ။ သူတို႕မွာ Routing လုပ္ငန္းစဥ္ နညး္ပါးပါတယ္။ အေရအတြက္အားျဖင္႕ နည္းတာကိုး။ LEOs ေတြ ထက္ အကြာအေ၀း ပိုေ၀းသြားေတာ႕ Delay rate ကေတာ႕ တက္လာၿပီေပါ႕ ။ 70 ကေန 80 ms အတြင္းမွာ ရွိပါတယ္။ ပိုမိုျမင္႕မားတဲ႕ Transmit Power လုိအပ္ၿပီး ၊ Footprint ေသးငယ္တဲ႕ ေနရာေတြ မွာ special antenna လိုအပ္ပါတယ္။
Orbits အေျခခံပံု
Radio Frequencies for space communication
=================================
Introduction
Satellite ေတြ Spacecraft (အာကာသယာဥ္)ေတြ ကိုဆက္သြယ္မွဳ ရယူေဆာင္ရြက္နိုင္မွ သာ သူတို႕ဟာ အသံုး၀င္တန္ဖိုးရွိတဲ႕ အရာ၀တၳဳ ေတြ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္လားဗ်။ တခါတရံ Relay အေနနဲ႕ေရာ ၊ တခါတရံ သူတို႕ ရိုက္ကူးစုေဆာင္းထားတဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြေရာ ပို႕ယူေဆာင္ရြက္ဖို႕ အတြက္ Communication ဟာ မရွိမျဖစ္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီလို Communicate လုပ္ဖို႕ရာ နွစ္နည္းရွိပါတယ္။ ေလဆာကို အသံုးျပဳ၍ Optical Communications မ်ားလုပ္လို႕ရသလို ၊ Electromagnetic Spectrum တစ္ခုျဖစ္တဲ႕ Radio ကို အသံုးျပဳၿပီးေတာ႕လဲ ဆက္သြယ္မွဳ ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီေတာ႕ ေျမျပင္အေျခစိုက္စခန္းမ်ားကို ဆက္သြယ္မွဳျပဳရာမွာ ကြန္ယက္မ်ား ေနွာက္ယွက္မွဳ မရွိေစရန္ ကြဲျပားျခားနားေသာ Radio Spectrum မ်ား သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
International Telecommunication Union (ITU) က သတ္မွတ္ထားတဲ႕ Frequency Allocation Table ကို (www.itu.int) website မွာသြားေရာက္ေလ႕လာနိုင္ပါတယ္။ ITU က ကမာၻၾကီးကို သံုးပိုင္းပိုင္းထားပါတယ္။ Region III မွာ ၾသစေတးလ် နဲ႕ဆိုင္ပါတယ္။ ၾသစေတးလ်ရဲ႕ Australian Communications and Media Authority (ACMA) (www.acma.gov.au) မွာ စာအုပ္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႕ Spectrum Graphic ေတြကို အခမဲ႕ေလ႕လာနိုင္ပါတယ္။ ITU မွာေတာ႕ ေစ်းေတာ္ေတာ္ၾကီးတယ္လို႕ေျပာပါတယ္။
The Electromagnetic Spectrum
လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ လွိဳင္းေတြဟာ (၄) မ်ိဳးပဲရွိပါတယ္။ အစဥ္လိုက္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ႕
1) The nuclear strong force
2) The electromagnetic force
3) The nuclear weak force
4) The gravitational force
တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲ႕ဒီအထဲက nuclear နဲ႕ ပါတ္သက္တဲ႕ ျဖစ္စဥ္ နွစ္ခု သက္ေရာက္မွဳေတြ ဟာ အလြန္႕အလြန္ တိုေတာင္းတဲ႕ အကြာအေ၀း အတြင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ႕ ျဖစ္စဥ္မို႕လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ လက္ရွိေနထိုင္ရာ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ျဖစ္ေပၚ သက္ေရာက္ေလ႕ မရွိပါဘူး ။ (nuclear bomb ေပါက္ကြဲတာ ဆိုရင္ေတာ႕ မေျပာတတ္ဖူးေလ..ေနာ္)..။ အဲ႕ gravity နဲ႕ အမ်ိဳးစံုလွေသာ electromagnetism ေတြနဲ႕ ေတာ႕ ေန႕စဥ္နဲ႕ အမွ် ထိေတြ႕ဆက္ဆံ သံုးစြဲေနၾကတာပါ။
ကမာၻေျမၾကီး ဆြဲငင္အား (Gravity) ေၾကာင္႕ mass (ျဒပ္ထု) ေတြရဲ႕ ဂုဏ္သတၱိ ရွိသလို ၊ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လွိဳင္းစဥ္မ်ား (Electromagnetic) သက္ေရာက္မွဳေတြ ေၾကာင္႕ (Charge) လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား (သို႕) လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား ေတြ ျဖစ္ေပၚလာရပါတယ္။ အဲ .. လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား (Charge) ကို သိုေလွာင္ သိမ္းဆည္း ထားမယ္ဆိုရင္ ေတာင္မွ သူ႕အနီးအနားမွာ (Electrostatic Field) တည္ျငိမ္လွ်ပ္စစ္ ရပ္၀န္း ေတြ ေပၚေပါက္ ေလ႕ရွိပါတယ္။ သူဟာ ကိန္းေသအလ်င္ (Constant Velocity) တစ္ခုနဲ႕ စီးဆင္းေနၿပီဆိုရင္ေတာ႕ Charge သည္ (Magnetic Field) သံလိုက္လွိဳင္းရပ္၀န္း မ်ားကို ထုတ္လႊင္႕ပါတယ္။ အဲ႕ေနာက္ သူ႕ရဲ႕ စီးဆင္းမွဳဟာ ေနွးလိုက္၊ျမန္လိုက္ ျဖစ္ေပၚလာရင္ေတာ႕ Electromagnetic Radiation ေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါေတာ႕တယ္။
The Radio Spectrum
--------------------------------------------
ကဲအဓိက ေျပာခ်င္တဲ႕ အေရးၾကီးတဲ႕ Radio Spectrum အေၾကာင္းေရာက္လာၿပီ။ Radio Spectrum ဆိုတာ Electromagnetic Spectrum ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုပါပဲ။ 1Hz ကေန 3000 GHz (or) 3THz အတြင္း ရွိတဲ႕ Range ကိုေခၚတာပါ။ 3000 GHz ေက်ာ္ရင္ေတာ႕ Infrared Spectrum ထဲ ေရာက္သြားမွာေပါ႕။ အဲ႕လို ကြဲျပားျခားနား စြာေသာ Frequencies ေတြ အလုိက္ ကြဲျပားျခားနားလွစြာေသာ မ်ိဳးကြဲေတြ အေပၚ အသံုးခ်မွဳနဲ႕ ၄င္းတို႕ရဲ႕ ဂုဏ္သတၱိေတြဟာ လည္း ျခားနားပါတယ္။ Radio Spectrum ကို Bands ေတြ အမ်ားၾကီး ခြဲျခားထားပါတယ္။
ပံုမွာ ေသခ်ာ ၾကည္႕ၾကည္႕ပါ။ သေဘာေပါက္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ UHF / VHF ဆိုတာေတြဟာ ဘာ႕ေၾကာင္႕ေခၚတယ္ ဘယ္ေလာက္ frequency မွာ အလုပ္လုပ္ေနတယ္ဆိုတာ ရွင္းသြားမွာပါ။ (f) သည္ frequency ကို ဆိုလိုၿပီး (λ) သည္ wavelength ကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။
Frequency (f) ဆိုတာ သတ္မွတ္ထားေသာေနရာသို႕ တစ္စကၠန္႕အတြင္း signal ေလး တက္လိုက္က်လိုက္ ျဖစ္ေပၚတဲ႕ အၾကိမ္အေရ အတြက္ကို ဆိုလိုပါတယ္။
Wavelength (λ) ဆိုတာ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ အခ်ိန္တစ္ခုမွာ signal ရဲ႕ သြားခဲ႕တဲ႕ လွိဳင္းအလ်ား လို႕ပဲေျပာရမွာေပါ႕ေလ။
Frequency နဲ႕ Wavelength တို႕ ဆက္သြယ္မွဳ theory ကေတာ႕ f = c / λ ပါ။
C ဆိုတာကေတာ႕ EM ရဲ႕ velocity ပါ။ c = 3 x 108 ပါ။
ဒီဆက္ႏြယ္မွဳေတြမွာ frequency ရဲ႕ တန္ဖိုးကို Hertz (Hz) နဲ႕ေဖာ္ျပၿပီး wavelength ရဲ႕ တန္ဖိုးကို metres (m) နဲ႕ ေဖာ္ျပပါတယ္။
The Radio Spectrum ( အဆက္ )
================================
အရင္ post က ေဖာ္ျပခဲ႕တဲ႕ ပံုကို ျပန္ၾကည္႕ရင္ Lower Frequencies ေတြျဖစ္တဲ႕ ULF နဲ႕ ELF ဟာ (1Hz to 100 Hz )အသံုးခ်မွဳ အေတာ႕ကို နည္းပါတယ္။ (1 Hz) ကိုေတာ႕ ဘူမိေဗဒနည္းပညာ ေတြမွာ အသံုးခ်တယ္လို႕ မွတ္သားရပါတယ္။ ULF ထက္ 1Hz ထက္ ေသးေသာ band မ်ိဳးမရွိပါဘူး။
Microwave ဆိုတာ wavelength less than 30 cm အတြင္းရွိတဲ႕ Range ကို ဆိုလိုခဲ႕တာပါ။ အခုေတာ႕ New generation microwave ေတြ ရွိေနခဲ႕ပါၿပီ။ Region တစ္ခုတည္းကို မ်ိဳးစံုေသာ frequency bands ေတြ ကို schemes ေတြ ခြဲျခားစြာ အသံုးခ်ေနၾကပါတယ္။ Traditional Microwave scheme ကေတာ႕ space communication မွာ အရိုးစြဲ ခိုင္မာ အျမဲတြယ္ေနတဲ႕ Generation လို႕ပဲ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ယခု ပံုကို ၾကည္႕ပါက band ေတြနဲ႕ ၄င္းတို႕၏ အသံုးခ်တဲ႕ frequency တို႕ကို ေလ႕လာၾကည္႕ၾကပါခင္ဗ်ာ။
ေနာက္ထပ္ Band ေတြ တခုျခင္းစီ နည္းပညာ အသံုးခ်မွဳ မ်ားကို ေဖာ္ျပေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
အာကာသသို႕ ထြက္ေပါက္ (windows to space)
==========================================
Electromagnetic Spectrum တိုင္းဟာ ကမာၻ႕ေလထု ၾကီးကို ေဖာက္ထြက္ဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။ ရွင္းေအာင္ေျပာရရင္ (ဥပမာ) အလင္းသည္ ျဖတ္နိုင္ပါတယ္။ ညဘက္ မိုးတိမ္ေတြ မရွိဘူးဆိုရင္ ၾကယ္ေတြကို ျမင္ရတာေပါ႕ ။ ဒါေပမယ္႕ UV နဲ႕ frequencies အျမင္႕ပိုင္းေတြဟာ ကမာၻ႕ေလထုၾကီးမွာ ပါ၀င္ေနတဲ႕ အစိတ္အပိုင္း အခ်ိဳ႕ရဲ႕ စုပ္ယူျခင္းကို ခံရပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႕ EM spectrum ထဲက အလင္း ( visible light ) နဲ႕ radio spectrum နွစ္ခု သာ ကမာၻ႕ အျပင္ဘက္ကို ေဖါက္ထြက္နိုင္တာပါ။ အာကာသ သို႕ဆက္သြယ္ရာ ျပတင္းေပါက္ (Windows to space )လို႕ ဆိုရမွာေပါ႕ေလ။ ဒါေတာင္ radio spectrum ေတြ အကုန္လုံးကို ေပးျဖတ္သန္းေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ 30 MHz ကေန 30 GHz အတြင္း သာ ျဖတ္သန္းနိုင္တာပါ။
30 MHz ထက္ နည္းရင္ Ionosphere လို႕ေခၚတဲ႕ သံဓါတ္ပါတဲ႕ အလႊာၾကီး နွစ္လႊာရဲ႕ စုပ္ယူ ၊ တြန္းကန္ မွဳေတြ ကို ခံရပါတယ္။ သူတို႕ဟာ ေျမျပင္ထက္ ကီလိုမီတာေပါင္း ၁၀၀ မွ ၅၀၀ အတြင္း တည္ရွိၾကပါတယ္။ 30 GHz ထက္ မ်ားျပန္ရင္လဲ ေလထုရဲ႕ ေအာက္ဆံုးအလႊာျဖစ္တဲ႕ troposphere စုပ္ယူပစ္ပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ႕ ေအာက္ဆီဂ်င္နဲ႕ ေရေငြ႕ဓါတ္ေတြ ပါ၀င္ေနလို႕ပါတဲ႕ ။ 20-30 GHz ၾကားမွာေတာင္ မွ စုပ္ယူခံရျခင္း ရပါတယ္တဲ႕ဗ်ာ။
Space Communication Bands မ်ားအေၾကာင္း
================================
ယခုေဖာ္ျပမယ္႕ Bands ေတြထဲက အခ်ိဳ႕ဟာ space communication မွာ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳေနပါတယ္။ End device band ကိုၾကည္႕ျခင္းအားျဖင္႕ အသံုးျပဳထားတဲ႕ frequencies ေတြကို နားလည္သေဘာေပါက္ နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
VHF Bands
----------------
VHF ေတြဟာ ေျမျပင္ဆက္သြယ္မွဳ short distance ေတြနဲ႕ line of sight ေတြမွာ အသံုးျပဳနိုင္ပါတယ္။ short distance ဆိုေပမယ္႕ မိုင္တစ္ရာ အတြင္းကိုေျပာတာေနာ္။ ionosphere နဲ႕ atmospheric noise နဲ႕ အျခားေသာ lower frequencies ေတြရဲ႕ ၀င္ေရာက္ေနွာက္ယွက္မွဳေတြ ရန္မွ လြတ္ကင္းပါတယ္။ တယ္လီေဗးရွင္း ထုတ္လႊင္႕မွဳေတြ မ်ား လည္းအသံုးျပဳေပမယ္႕ သူ႕ရဲ႕ အားနည္းခ်က္က ေတာင္ေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္နိုင္စြမ္း အားနည္းၿပီး ၊ reflection နည္းပါးပါတယ္။
(136-138 MHz)
ဟိုးအရင္တုန္းကေတာ႕ Satellite type ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြဟာ ဒီ Band ကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳခဲ႕တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ယခု ေနွာင္းပိုင္းမွာေတာ႕ Meteorological Satellite ေတြမွာသာ resolution ဓါတ္ပံုေတြ ေပးပို႕မွဳေတြနဲ႕ mobile satellite receiver ေတြမွာသာ data အနည္းအက်င္း လက္ခံမွဳေတြမွာသာ သံုးပါေတာ႕တယ္။
(144-146 MHz)
စမ္းသပ္ေလ႕လာေရး amateur satellite ေတြ အတြက္ ရည္ရြယ္ထားပါတယ္။ သူတို႕ တကယ္သံုးတဲ႕ band ကေတာ႕ 145-146 MHz ပဲျဖစ္ပါတယ္။
(148-150 MHz)
ဒီ band ကေတာ႕ ပထမဆံုးေျပာခဲ႕တဲ႕ downlink 136-138 MHz ရဲ႕ uplink band ျဖစ္ပါတယ္။
(149.95 -150.05 MHz)
Satellite ကိုေနရာခ်ျခင္း ၊ အခ်ိန္ ၊ နွင္႕ frequency services ေတြမွာ သံုးပါတယ္။ GPS မေပၚခင္တုန္းကေတာ႕ US နဲ႕ Russia ေလာက္သာ ေကာင္းေကာင္းအသံုးျပဳနိုင္တဲ႕ကာလ တုန္းက ပင္လယ္ကူးသေဘာၤေတြမွာ Doppler effect ေၾကာင္႕ သံုးစြဲခဲ႕ၾကပါတယ္။ Doppler effect ဆိုတာ Austrian လူမ်ိဳး Christian Doppler က 1892 မွာ ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ ေရႊ႕လ်ားေနေသာ လက္ခံသူမွာ ကနဦးထုတ္လႊင္႕လိုက္တဲ႕ frequency နဲ႕ wave တို႕ရဲ႕ ေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္ ကိုေျပာတာပါ။ အျခားေသာ satellite ေတြဟာ 400 MHz က signal ထုတ္လႊတ္မွဳေတြကို ဒီ 150 band မွာလဲ လာေရာက္ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ ဘာလို႕လဲေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္လည္း မသိပါဘူး။
(240-270 MHz)
စစ္တပ္နဲ႕ ဆိုင္တဲ႕ satellite communication မွာ သံုးတဲ႕ band ပါ။ အမွန္တကယ္ ဒီband အသံုးျပဳတာက (225- 380 MHz) ပါ။ အဲ႕ဒါေတြကေတာ႕ ေလတပ္ ေတြမွာ အသံုးျပဳနိုင္ဖို႕အတြက္ ပိုမို သတ္မွတ္ထားတာပါ။
space communication bands မ်ားအေၾကာင္း ( အဆက္)
===============================
UHF
----------
UHF ရဲ႕ အသံုးခ်မွဳကေတာ႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ သူက VHF လို Line of sight မဟုတ္ပါဘူး။ အပိတ္အပင္ အတားအဆီးမ်ားကို signal bounce လုပ္၍ ဆက္သြယ္နိုင္ပါတယ္။ အဲ႕ဒါေၾကာင္႕ Walki-Talki ေတြ ၊ TV and Radio transmission ေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္က်ယ္ျပန္ျပန္ သံုးလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
UHF TV signal ဟာ ionosphere ကိုျဖတ္သန္းနိုင္စြမ္းအားနည္းေပမယ္႕ သူကို reflection လုပ္ၿပီး အကြာအေ၀းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို VHF ထက္ေပးနိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။ အဲ႕ဒီျဖစ္စဥ္ကို skip distance လို႕ေခၚပါတယ္ ။ မွတ္သားထားၾကပါ။
UHF ဟာ wavelength တိုတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕ frequency ျမင္႕မားၾကပါတယ္။ အင္တနာအမ်ိဳးအစားေတြဟာလဲ အဲ႕ဒီ radio wave အေပၚမူတည္တာေၾကာင္႕ UHF အင္တနာ မ်ားဟာ ငံုးတိတိ နဲ႕ ေသးငယ္ၾကပါတယ္။အဲ႕ဒါေၾကာင္႕ ေသးငယ္တဲ႕ အင္တနာေတြဟာ Frequencies အျမင္႕စား ေတြ သံုးထားတယ္ ဆိုတာ သိထားရပါမယ္။
(399.9-403 MHz)
ဒီ band ဟာလည္း navigation , positioning , time and frequency ဆို႕ အတြက္အသံုးျပဳသလို mobile communication (ဥပမာ ေ၀ၚကီေတာ္ကီ) နဲ႕ မိုးေလ၀သ ျဂိဳလ္တု မ်ားမွာ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒီ band ထဲက 400 MHz ဟာ 150 MHz က ထုတ္လႊတ္မွဳေတြ လဲ လာေရာက္သံုးစြဲပါတယ္။
(432-438 MHz)
စမ္းသပ္ေလ႕လာေရး satellite မ်ား အသံုးခ်ၾကပါတယ္။
(460-470 MHz)
မိုးေလ၀သနဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ ေလ႕လာေရးျဂိဳလ္တုမ်ား အတြက္ uplink frequency ျဖစ္ပါတယ္။
UHF band range ဟာ က်ယ္၀န္းသေလာက္ TV Radio Broadcasting , Cordless , Walki-talki စနစ္ အျပင္ စစ္တပ္နဲ႕ ဆိုင္တဲ႕ေနရာေတြမွာ အမ်ားဆံုး အသံုးခ်ၿပီး အသံုးခ်ပံုက နိုင္ငံအလိုက္ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။
ဥပမာ ။ အေမရိကားရဲ႕အသံုးျပဳပံုကို ဗဟုသုတျဖစ္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။( Wikipidia မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)
• 225–420 MHz: Government use, including meteorology, military aviation, and federal two-way use[6]
• 420–450 MHz: Government radiolocation and amateur radio (70 cm band)
• 433 MHz: Short range consumer devices including automotive, alarm systems, home automation, temperature sensors
• 450–470 MHz: UHF business band, General Mobile Radio Service, and Family Radio Service 2-way "walkie-talkies", public safety
• 470–512 MHz: TV channels 14–20 (also shared for land mobile 2-way radio use in some areas)
• 512–698 MHz: TV channels 21–51 (Channel 37 used for radio astronomy)
• 698–806 MHz: Was auctioned in March 2008; bidders got full use after the transition to digital TV was completed on June 12, 2009 (formerly UHF TV channels 52–69)
• 806–824 MHz: Public safety and commercial 2-way (formerly TV channels 70–72)
• 824–851 MHz: Cellular A & B franchises, terminal (mobile phone) (formerly TV channels 73–77)
• 851–869 MHz: Public safety and commercial 2-way (formerly TV channels 77–80)
• 869–896 MHz: Cellular A & B franchises, base station (formerly TV channels 80–83)
• 902–928 MHz: ISM band, amateur radio (33 cm band), cordless phones and stereo, radio-frequency identification, datalinks
• 929–930 MHz: Pagers
• 931–932 MHz: Pagers
• 935–941 MHz: Commercial 2-way radio
• 941–960 MHz: Mixed studio-transmitter links, SCADA, other.
• 960–1215 MHz: Aeronautical Radionavigation
• 1240–1300 MHz: Amateur radio (23 cm band)
• 1452–1492 MHz: Military use (therefore not available for Digital Audio Broadcasting, unlike Canada/Europe)
• 1575 MHz: GNSS L1 band—GPS, GLONASS, Galileo
• 1710–1755 MHz: AWS mobile phone uplink (UL) Operating Band
• 1850–1910 MHz: PCS mobile phone—order is A, D, B, E, F, C blocks. A, B, C = 15 MHz; D, E, F = 5 MHz
• 1920–1930 MHz: DECT Cordless telephone
• 1930–1990 MHz: PCS base stations—order is A, D, B, E, F, C blocks. A, B, C = 15 MHz; D, E, F = 5 MHz
• 2110–2155 MHz: AWS mobile phone downlink (DL) Operating Band
• 2300–2310 MHz: Amateur radio (13 cm band, lower segment)
• 2310–2360 MHz: Satellite radio (Sirius and XM)
• 2390–2450 MHz: Amateur radio (13 cm band, upper segment)
• 2400–2483.5 MHz: ISM, IEEE 802.11, 802.11b, 802.11g, 802.11n Wireless LAN, IEEE 802.15.4-2006, Bluetooth, Radio-controlled aircraft, Microwave oven, ZigBee
Space communication bands မ်ားအေၾကာင္း ( အဆက္)
==================================
C bands
-----------
C Band ဟာ အေတာ္က်ယ္ျပန္႕ေတာ႕ အက်ဥ္းအားျဖင္႕ ေဖာ္ျပရင္ေတာင္ ေရးရမွာ မနည္းပါဘူး .
C Band ရဲ႕ နာမည္ အျပည္႕အစံုက (Compromise Band) ျဖစ္ပါတယ္။ Ku Band နဲ႕ ျပိဳင္ဘက္လို႕ ေျပာလို႕ရပါတယ္။ microwave range 4 to 6 GHz မွာ အလုပ္လုပ္တယ္လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္း မွတ္သားနိုင္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ standard downlink frequency က 3.7 - 4.2 GHz ျဖစ္ၿပီး uplink frequency ကေတာ႕ 5.9 – 6.4 GHz ျဖစ္ပါတယ္။ C Bands ကို Long distance radio telecommunications ေတြ အတြက္ပဲ အသံုးခ်ပါတယ္။ C Band အလုပ္လုပ္တဲ႕ frequency အတြင္းမွာ wifi devices ေတြ ၊ cordless phone ေတြ ၊ weather radar system ေတြ နဲ႕ အျခား satellite communications ေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ C Band ဟာ Ku Band (11.2 – 14.5 GHz) ထက္ ရာသီဥတု ေနွာက္ယွက္မွဳ ဒဏ္မွ အမ်ားၾကီး ခံနိုင္ရည္ ရွိတာေၾကာင္႕ satellites communication ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ရာသီဥတု ဒဏ္ ဆိုတာေတြကေတာ႕ မိုးသည္းၾကီးမဲၾကီးရြာျခင္း ၊ ေလထုထဲတြင္ ေရေငြ႕ပမာဏ အလြန္မ်ားျပားေနျခင္း နဲ႕ ဆီးနွင္းက် ျခင္းတို႕ျဖစ္ပါတယ္။
C Band နွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ တစ္မ်ိဳးကေတာ႕ ေနတိုး (NATO C band ) ပါ။ frequency 500 MHz – 1000 MHz အတြင္းမွာ သူတို႕အသံုးျပဳဖို႕ ရန္ Electronic Countermeasure (ECM) မွ သတ္မွတ္ေပးထားတာပါ။ wavelength က 0.6 m - 0.3 m နဲ႕ညီပါတယ္။ တကယ္ေတာ႕ အဲ႕ဒါဟာ ITU က IEEE ထဲမွာ UHF Band တစ္ခုအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ထားၿပီးသားပါ။ သူတို႕သတ္မွတ္တာကို ေနတိုးနဲ႕ ေျမာက္အေမရိကား တို႕ေလာက္သာ သံုးစြဲတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ႕ IEEE C-Band ေပါ႕ဗ်ာ ။သူတို႕ကေတာ႕ 4 – 8 GHz ေပါ႕ဗ်ာ။ တကယ္ေတာ႕ C Band ဆိုတာ satellite က ေန ေျမျပင္ကို commercial ဆက္သြယ္ဖို႕ ပထမဦးဆံုးေသာ သတ္မွတ္သံုးစြဲခဲ႕တဲ႕ band ပါ။ C band ဟာ ေရဒါ အသံုးျပဳမွေတြမွာ S band နဲ႕ overlaps ျဖစ္ေနတာေတြ ရွိပါတယ္။
ေသးငယ္ေသာ အင္တနာ ေတြဟာ သူ႕အတြက္ လံုေလာက္မွဳ မရွိပါဘူး ။ အနည္း ဆံုး 7.5 – 12 ေပ ဆိုတာ ေတာင္ consumer ေပးတဲ႕ အရြယ္ေလာက္ပဲရွိပါေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ႕ ကီလိုမီတာေပါင္း ၃၆၀၀၀ အကြာအေ၀းက GEO satellite ဆီက လာတဲ႕ Signal ဟာ ဒီလဲေရာက္ေရာ attenuation က 200 dB ေလာက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္အားနည္းေနတဲ႕ signal ေတြေပါ႕ဗ်ာ။ အဲ႕ဒါကို C Band ဟာ သူ႕ရဲ႕ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႕တဲ႕ parabolic curvature type ဘမ္းၾကီးနဲ႕ စုစည္းဖမ္းယူလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ႕ ဆံုခ်က္ဆီသို႕ ပို႕ေပးတယ္။ အဲ႕လိုပို႕ေပးတဲ႕ အခ်ိန္မွာေတာင္ အဲ႕ဒီ signal ေလးဟာ microwatts အနည္းငယ္ပမာဏေလာက္သာ ရွိေတာ႕တာပါ။ အဲ႕ေလာက္ေသးငယ္တဲ႕ signal ေလးကို Low noise amplifier (LNA) က နွစ္ဆင္႕ သံုးဆင္႕ေလာက္ noise ေတြ ကို ဖယ္စစ္လိုက္ပါေသးတယ္။ Kelvin ရဲ႕ noise temperature စစ္တဲ႕table နည္းနဲ႕ ျပန္စစ္ထုတ္ပါတယ္။ ၿပီးေနာက္ bipolar transistors ေတြ အသံုးျပဳ၍ amplification လုပ္ပါေတာ႕တယ္။
ကမာၻ႕တည္ေနရာ အေပၚမူတည္လို႕ အမ်ားၾကီး ၾကီးမားေသာ အရြယ္အစား အသံုးျပဳမွေတြလဲ ရွိပါေသးတယ္။ VSAT စနစ္မ်ားအတြက္ reliable ပိုျဖစ္တဲ႕အတြက္ေၾကာင္႕ အသံုးမ်ားပါတယ္။ (VSAT အေၾကာင္းကို ေနာက္မွ post တစ္ခု သီးသန္႕ ရွင္းျပပါမယ္ခင္ဗ်ာ ) ။
ေၾသာ္.. ေနာက္ဆံုးတစ္ခုအေနနဲ႕ fiber optic communication ေတြမွာ c band ဟာ wavelength 1530 – 1565 nm မွာ အလုပ္လုပ္ပါတယ္လို႕ ဗဟုသုတ အေနနဲ႕ မွတ္သားနိုင္ပါတယ္။ EDFAs fiber amplifiers ေတြ မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
COPY BY
Satellite Communication Facbook
၀ါသနာရွင္အားလံုး ဗဟုသုတရရွိ ေစရန္ဘာသာျပန္ ေရးေပးေသာ Satellite Communication Facbook
မွ တည္ေထာင္သူ အကို ကိုယ္ေက်းဇူး အထူးတင္ရွိပါသည္ ခင္ဗ်ာ
အားလံုးထက္မံသိရွိ ရန္ Myanmar Satellite Station မွ တင္ေပးလိုက္ပါသည္.....
------------------------------------------------------------------------
Satellite ေတြကို အစပို္င္းမွာ telecommunication အတြက္ပဲ အသံုးခ်ဖို႕ ရည္ရြယ္ခဲ႕တာပါ။ အဓိက က႑ ေတြကေတာ႕ Mobile application ေတြမွာေပါ႕ေလ။ ဥပမာ.. သေဘၤာေတြ ၊ ကုန္တင္ယာဥ္ေတြ ၊လက္ကိုင္ ဆက္သြယ္ေရး စက္ေတြနဲ႕ TV/Radio ထုတ္လႊင္႕ျခင္း ေတြမွာေပါ႕ဗ်ာ။ ဒါေပမယ္႕ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ႕ အသံုးခ်မွဳ ေတြ ပိုမိုမ်ားျပားခဲ႕ပါတယ္။ အဲ႕ဒါေတြကေတာ႕
1) Weather Forecasting
2)Radio and TV Broadcast
3)Military Purpose
4)Navigation
5)Global Telephone
6)Connecting Remote Areas
7)Global Mobile communication နဲ႕ ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ႕
8) Internet ေပါ႕ဗ်ာ။
သူတို႕ဟာ ခုနက ေျပာခဲ႕တဲ႕ services ေတြကို ေပးဖို႕အတြက္ ကမာၻေျမၾကီးရဲ႕ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ ဧရိယာ ေတြမွာ ေပးဖို႕ပါပဲ ။ Satellite တစ္ခုရဲ႕ ကမာၻေျမမ်က္နွာ ျပင္ ကို ဖံုးလႊမ္းနိုင္တဲ႕ Coverage area ကို Footprint လို႕ သံုးနွံဳးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အက်ယ္တ၀င္႕ ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။ Footprint ကို ေလာေလာဆယ္ေတာ႕ satellite တစ္ခုမွ ကမာၻေျမ မ်က္နွာျပင္ေပၚ ဖံုးအုပ္ လႊမ္းျခံဳနိုင္ေသာ ဧရိယာ လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္း သတ္မွတ္ထားပါဦး။ Footprint တစ္ခုရဲ႕ အရြယ္အစားဟာ အဲ႕ဒီ satellite ရဲ႕ power သံုးစြဲမွဳနဲ႕ bandwidth အသံုးခ် နိုင္မွဳ အေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မ်ားေျမာင္လွေသာ အသံုးခ်မွဳ ေတြနဲ႕ Ground Station ရဲ႕ တန္ဖိုး အေပၚမွာလဲ မူတည္ပါေသးတယ္။
Satellite တစ္ခု ဟာ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ ဧရိယာ တစ္ခုကို Focused လုပ္ၿပီးေနာက္ Data Transmissions ေတြကို ေကာင္းေကာင္းလုပ္နိုင္ပါတယ္။ အဲ႕ဒီ Focused လုပ္ထားတဲ႕ ဧရိယာေတြဟာ အျခားစနစ္ေတြ နဲ႕ ၀င္ေရာက္ ေနွာက္ယွက္မွဳ ေတြမွ ကင္းလြတ္လို႕ ထိေရာက္တဲ႕ Frequency Spectrum ေတြ ပို႕ယူ လက္ခံ မွဳေတြမွာ ပိုမို ထိေရာက္မွဳ ရွိတဲ႕ ေနရာေတြေပါ႕။
Satellite ရဲ႕ Antenna ေတြဟာ ပထ၀ီ ေျမျပင္ကို လႊမ္းျခံဳထားနိုင္မွဳေတြမွာ အလြန္အေရးပါတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕ အေကာင္းဆံုးျပဳလုပ္ထားတဲ႕ Design ေတြျဖင္႕တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ Satellite တစ္ခုလံုးရဲ႕ design ဟာ သူ႕ရဲ႕ သက္တမ္းအတြင္းမွာ ေရတို ၊ ေရရွည္ အသံုးခ်နိုင္မွဳ အတြက္ အေကာင္းဆံုး ရည္ရြယ္တည္ေဆာက္ထားတာေတြ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
Satellite တစ္ခု ဘယ္လို အလုပ္လုပ္သလဲ။
----------------------------------------------------------------
Satellite ဆိုတာ တကယ္ေတာ႕ အာကာသထဲတြင္ တည္ရွိေနေသာ Microwave Repeater အမ်ိဳးအစား Transponder ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ကမာၻေျမျပင္မွ အာကာသ ထဲသို႕ Satellites 750 လံုးခန္႕ လႊင္႕တင္ထားခဲ႕ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲ႕ဒီအထဲက အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတာေနတာကေတာ႕ Communication အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက အားသားခ်က္ကေတာ႕ communication တစ္ခုမွာ အကြာအေ၀းအေပၚမူတည္ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ဟာ ၾကီးမားေလ႕ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ Satellite Communication ဟာ အကြာအေ၀းေပၚမူတည္ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ ပိုမို ကုန္က်စရာ မရွိပါဘူး။ Footprint Area မွာ Satellite ဟာ Relay အျဖစ္ အလုပ္လုပ္ၿပီး Point to Point (or) Point to Multi-point ဆက္သြယ္မွဳေတြကို အျမန္ဆံုး ေဆာင္ရြက္နိုင္ပါတယ္။ သေဘာေပါက္ပါရဲ႕လား မသိဘူး။ ေျမျပင္ေပၚက station နွစ္ခုဟာ အကြာ အေ၀း အလြန္တရာ ေ၀းေနတယ္ဆိုပါစို႕ ။ အဲ႕ဒီအခ်ိန္မွာ satellite ကို ၾကားခံအျဖစ္ အသံုးျပဳၿပီး ဆက္သြယ္မွဳ ရယူနိုင္ပါတယ္။ Station A မွ Satellite သို႕ Transmission ကို Uplink ဟုေခၚပါတယ္။ Satellite ရဲ႕ Transponder မွ convert ျပန္လုပ္ၿပီး ဒုတိယ Station B ကို signal ျပန္ပို႕ေပးပါတယ္။ အဲ႕ဒါကို Downlink လို႕ ေခၚပါတယ္။
Satellites ေတြဟာ အသံုးခ်မွဳ အေပၚမူတည္ၿပီး ေတာ႕ သတ္မွတ္တဲ႕ ၄င္းတို႕ရဲ႕ ပတ္လမ္းအတြင္းမွာ ကမာၻကို စက္၀ိုင္းပံု (သို႕မဟုတ္) ဘဲဥပံု ျဖင္႕ လည္ပတ္ေနၾကပါတယ္။ စက္၀ိုင္းပံု လည္ပတ္ေနေသာ satellites မ်ားဟာ တိက်တဲ႕ အကြာအေ၀း မွေန၍ သတ္မွတ္ထားေသာ ကမာၻေျမမ်က္နွာျပင္ကို အျမဲတမ္း လည္ပတ္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလို တိက်တဲ႕ အကြာအေ၀း တည္ေနရာမွာ ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ လိုက္နာထားတဲ႕ အေျခခံ ဥပေဒသ အနည္းငယ္ ကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
Fg (attractive force) = m.g.(R/r)2 (gravity equals)
Fc (centrifugal force) = m.r.w2 (Trying to pull satellite away equals)
Variables ေတြကေတာ႕ ….
m = mass of satellite
R = radius of earth ; R=6,370 km
r = distance of satellite to the center of the earth
g = acceleration of gravity ; g =9.81 m/s2
w = angular velocity ; w=2πf ; f is the frequency of rotation;
တို႕ျဖစ္ပါတယ္။
Satellite တစ္ခုကို ပံုမွန္ တိက်စြာ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ ေနရာမွာ ရွိေနေစဖို႕ အတြက္ Fg=Fc
ျဖစ္ပါတယ္။ သက္ေရာက္မွဳ နွစ္ခု စလံုးကို ညီမွ် ျခင္း ခ်လိုက္တဲ႕သေဘာပါပဲ။ r = distance of satellite of ther center of the earth ကို တြက္ယူတဲ႕ formula ကေတာ႕ r=(g.R^2/(2πf)^2 ) 1)/3 ျဖစ္ပါတယ္။ဒီအျပင္ rotation frequency ကိုပါ ေကာက္ခ်က္ခ်လို႕ရတဲ႕ အေျခခံက်တဲ႕ formula ျဖစ္ပါတယ္။
Type of Satellites base on orbits
-------------------------------------------------------------
Satellite အမ်ိဳးအစားေတြ ဟာ အမ်ားအျပား ရွိေပမယ္႕ ၄င္းတို႕ လည္ပတ္တဲ႕ ပတ္လမ္းအေပၚမူတည္ၿပီး အၾကမ္းဖ်ဥ္း အားျဖင္႕ (၃) မ်ိဳး ခြဲျခားနိုင္ပါတယ္။
1) Geostationary or geosynchronous earth orbit (GEO)
2) Low Earth Orbit (LEO satellites )
3) Medium Earth Orbit (MEO satellites)
၁) Geostationary or geosynchronous earth orbit (GEO)
====================================
GEO satellites ေတြဟာ ပတ္လမ္းထဲတြင္ အေ၀းဆံုး ပတ္လမ္းမွာ ပံုေသ တိက်ေသာ ေနရာ မွာ တည္ရွိေနတတ္ၿပီး အကြာအေ၀းအားျဖင္႕ ကမာၻ႕ေျမျပင္မွ ကီလိုမီတာေပါင္း ၃၆၀၀၀ ခန္႕တြင္ ရွိပါတယ္။ စက္၀န္းသ႑န္ လည္ပတ္ေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး GEO Satellite တစ္ခုရဲ႕ footprint ဟာ ကမာၻၾကီးရဲ႕ ၄၂.၄ % ရွိလို႕ GEO Satellites သံုးခု ဆိုရင္ ကမာၻၾကီးတစ္ခုလံုးကို Coverage ၿဖစ္ၿပီ လုိ႕ဆိုနိုင္ပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ သက္တမ္းကေတာ႕ ၁၅ နွစ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ ေစာင္းျခင္း ၊ ယိုင္ျခင္း အလ်င္းမရွိပဲနဲ႕ ကမာၻၾကီးရဲ႕ လည္ပတ္မွဳ ပံုစံအတိုင္း လည္ပတ္ေနၾကရပါတယ္။ တကယ္ေတာ႕ ကမာၻရဲ႕အေ၀းဆံုး ပတ္လမ္းမွာ တည္ရွိေနတဲ႕ GEO ေတြဟာ တဖက္မွာလဲ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနသလို ေန နဲ႕ လ တို႕ရဲ႕ ဆြဲငင္အား သက္ေရာက္မွဳ ဒဏ္ကိုလဲ ၾကံၾကံခံေနရပါေသးတယ္။ သူ႕ကို အခ်ိန္ျပည္႕ ေစာင္႕ၾကည္႕ ထိန္းခ်ဳပ္မွဳ မလုပ္ဘူးဆိုရင္ သူဟာ ေနနဲ႕ လတို႕ ရဲ႕ ပတ္လမ္းတစ္ခုခုထဲကို ေရာက္သြားမွာ အေသအခ်ာပါပဲ ။ တခါတရံ စက္၀န္းသ႑န္ ကေန ေသြဖီလို႕ ေန နဲ႕ လ တို႕ ရဲ႕ ရန္ကုိ ေရွာင္ၿပီး ေတာ႕ လည္ပတ္ရတဲ႕ အခ်ိန္ေတြ ရွိပါတယ္။ လံုး၀ကို အမွားမခံဆံုး အမ်ိဳး အစားျဖစ္ၿပီး တခုခုလြဲေခ်ာ္ခဲ႕ရင္လည္း ကုန္က်စရိတ္ အၾကီးဆံုး Satellite ေတြ လည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ကို TV/Radio ထုတ္လႊင္႕မွဳမ်ား ၊ မိုးေလ၀သ ဇလေဗဒ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး Telephone Networks ေတြရဲ႕ Backbones ေတြ အေနနဲ႕လဲ အသံုးျပဳၾကပါေသးတယ္ ။
သူ႕ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြကေတာ႕ ၀န္ရိုးစြန္း ေဒသေတြမွာ (Low elevation) မွာ သူ႕ရဲ႕ Signal ဆက္သြယ္နိုင္မွဳ အားအလြန္နည္းပါးသြားပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ ဆိုေတာ႕ ကုန္းေျမအမ်ားဆံုးကို coverage ျဖစ္ဖို႕ရာ အီေကြတာနဲ႕ မနီးမေ၀းမွာ ေနရာယူထားတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕မို႕ လတၱီက်ဴ႕ ၆၀ ဒီဂရီနဲ႕ အထက္ ဆိုရင္ ပိုၿပီး ၾကီးမားလံုေလာက္တဲ႕ အင္တနာ အမ်ိဳးအစားေတြ သံုးၿပီး ဆက္သြယ္မွဳကို ရယူရပါတယ္။ GEO ေတြကို Mobile Phones ေတြမွာ အသံုးျပဳဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။သူ႕ဆီေရာက္ေအာင္ ျပန္ၿပီး Transmit လုပ္ဖို႕ Battery Power အမ်ားၾကီးလိုပါလိမ္႕မယ္။ ဘာေၾကာင္႕လဲဆိုေတာ႕ Signal တစ္ခုရဲ႕ အသြားအျပန္ ခရီးဟာ ကီလိုမီတာေပါင္း ၇၂၀၀၀ ျဖစ္ေနလို႕ပါ။ အဲ႕ဒီေတာ႕ Delay ပမာဏက ျမင္႕ၿပီေပါ႕။ အမ်ားအားျဖင္႕ Special Antenna ေတြျဖင္႕သာ အသံုးျပဳ၍ အဆင္ေျပနို္င္မွာပါ။
Low Earth Orbit (LEO satellites )
==================================
LEO ေတြဟာ ကမာၻေျမ မ်က္နွာျပင္အထက္ ကီလိုမီတာ ၅၀၀ မွ ၁၅၀၀ အတြင္း အလုပ္လုပ္ၾက ပါတယ္။ Lower orbit မွာ အလုပ္လုပ္ေသာ satellite ျဖစ္သည္႕အေလွ်ာက္ ေျမျပင္မွ လႊင္႕တင္ျပီး 95 -120 မိနစ္အတြင္း ပတ္လမ္းအတြင္း ေနရာယူ အဆင္သင္႕ျဖစ္ေစ ပါတယ္။ ၁၀ မိနစ္ ေလာက္ၾကာရင္ ေတာင္ သူရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ ဖက္ အျခား LEO Sat မ်ားကို ေတြ႕ျမင္နိုင္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ High Elevation ေကာင္းေကာင္း ရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္စီမံထားေသာ ေၾကာင့္ High quality communication link မ်ား ကို ရရွိေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူတို႕ဟာ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ Data Compression Schemes မ်ားသံုးထားေသာေၾကာင္႕ 2400 bit/s သည္ပင္လွ်င္ ဖုန္းေခၚဆို ေျပာဆိုနိုင္မွဳ အတြက္ လံုေလာက္ေသာ Compression စနစ္ေတြ သံုးထားပါတယ္။ LEOs ေတြဟာ Omni-directional (ယခင္က တိုင္ထုတ္၍ သံုးရေသာ ဆဲလူလာ ဖုန္း ဧ။္ အင္တနာ တိုင္နွင္႕ ဆင္တူသည္။) သံုးထားေသာ Mobile Phone Devices မ်ား သည္ပင္ ေကာင္မြန္းစြာ ဖုန္းေခၚဆို မွဳေတြ လုပ္နိုင္ပါတယ္။ ျပည္႕စံုစြာ ေျပာရရင္ေတာ႕ Transmit Power 1W ပဲ လိုပါတယ္တဲ႕ဗ်ာ။ ေနာက္ၿပီး သူ႕ရဲ႕ Delay rate ကလည္း 10 ms သာ ရွိေတာ႕လို႕ သာမာန္ Long-distance wired connection (delay 5-10) တို႕နွင္႕ သိပ္ေတာင္ မကြာေတာ႕တာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ Footprint ေတြ ဟာ ေသးငယ္ေသာေၾကာင္႕ frequency ေတြ ဆံုးရွံဳးေလလြင္႕မွဳမွ အလြန္ေလွ်ာ႕နည္းသြားပါတယ္။ Cellular Network ေတြနဲ႕ သေဘာတရားျခင္း နည္းနည္းသြားတူပါတယ္။ LEOs ေတြဟာ GEOs ေတြ မလႊမ္းျခံဳနိုင္တဲ႕ ၀င္ရိုးစြန္းေဒသ ေတြကို ပါ လႊမ္းျခံဳေပးနိုင္ျခင္းေတြ ေၾကာင္႕ တစ္ကမာၻလံုး လႊမ္းျခံဳမွဳေတြ မွာ ပိုမို အားေကာင္းလာခဲ႕ပါတယ္။
LEO Satellites ေတြကို Remote sensing နဲ႕ Mobile communication လုပ္ငန္း ေတြအတြက္ အဓိက အသံုးခ်ပါတယ္။
အားသာခ်က္ေျပာၿပီးၿပီ ဆိုေတာ႕ အားနည္းခ်က္ေလးေတြ ေျပာရဦးမွာေပါ႕ဗ်ာ။ အၾကီးမားဆံုး အားနည္းခ်က္ကေတာ႕ Footprint ေသးတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕မို႕ Global Coverage အတြက္ဆို LEOs ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို လိုမွာ အမွန္ပဲဗ်။ Global Coverage အတြက္ကို ISL (inter satellite link ) လိုမ်ိဳး နည္းပညာေတြနဲ႕ LEOs အခ်င္းခ်င္း Routing Function ေတြျဖင္႕ interconnecting လုပ္နိုင္ေသာ္လည္း အေရအတြက္ အားျဖင္႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လိုမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး LEOs ေတြရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ကမာၻေလထုၾကီးနဲ႕ ပြတ္တိုက္မွဳေတြ ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ၊ The inner Van Allen belt1(ေနာင္တြင္ အလ်င္းသင္႕ရင္ Post တခု အေနျဖင္႕ သီးသန္႕ ေရးပါမည္ ။ ယခု သြားေလ႕လာမည္ဆိုပါက http://www.britannica.com/EBchecked/topic/622563/Van-Allen-radiation-belt ) ရဲ႕ Radiation ေၾကာင္႕လည္းေကာင္း သက္တမ္းအားျဖင္႕ ၅ နွစ္မွ ၈ နွစ္ ေလာက္ပဲ ရွိၾကပါတယ္။ တြက္ၾကည္႕မယ္ဆိုရင္ LEO Satellites ၄၈ လံုးဟာ သက္တမ္းေစ႕ ၈ နွစ္ ေနမယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ နွစ္လတိုင္း နွစ္လတိုင္း အသစ္တစ္လံုး လိုအပ္ေနျမဲ ျဖစ္မွာပါပဲ။ အခုေျပာျပေနတဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြ ဟာ အေျခခံေလာက္ပဲ ရွိပါေသးတယ္ ။ LEOs ရဲ႕ Data Routing ေတြဟာ အရမ္းစိတ္၀င္စားဖို႕ေကာင္းပါတယ္ ။ တျဖည္းျဖည္းျခင္း ေရးသြားပါ႕မယ္။ GEO ေတြဟာ Footprint ၾကီးမားတာေၾကာင္႕ ပံုမွန္အားျဖင္႕ Routing မလိုပါဘူး။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ႕ Sender နဲ႕ Receiver က Footprint တခုတည္းမွာပဲ အလုပ္လုပ္ၾကလို႕ပါပဲ။
Medium Earth Orbit (MEO Satellites)
================================
MEOs ေတြဟာ GEO နဲ႕ LEO ၾကားမွာ တည္ ရွိၾကၿပီး အကြာအေ၀းအားျဖင္႕ ကမာၻေျမျပင္မွ ကီလိုမီတာေပါင္း ၁၀၀၀၀ ၀န္းက်င္မွာ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။ MEOs ေတြဟာ ၁၂ လံုးေလာက္နဲ႕ global coverage ျဖစ္နိုင္ၿပီး ဒီပမာဏဟာ GEO ထက္ အနည္းငယ္ မ်ားေပမယ္႕ LEO ထက္ အမ်ားၾကီးေလွ်ာ႕နည္းတာ ပါ။ (ဒီေန၇ာမွာ နည္းနည္းေျပာျပခ်င္တာက GEO,LEO နဲ႕ MEO ေတြ ဟာ သူ႕ေနရာနဲ႕ သူအကုန္လံုး အတြက္ အေရးပါတဲ႕ အသံုး၀င္တဲ႕ တာ၀န္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ေနတာပါ။ Global coverage ျဖစ္ရံုနဲ႕ မျပီးေသးဘူးလို႕ ေျပာခ်င္တာပါ။) ကမာၻဧ။္ လည္ပတ္နွုန္းထက္ ပိုေနွးတဲ႕ နွဳန္းတစ္ခု နဲ႕ ကမာၻကို လည္ပတ္ၾကပါတယ္။ ဘဲဥပံု ပတ္လမ္းေၾကာင္းမွာ ကမာၻကို (Inclination) ေစာင္း၍ ပံုစံနဲ႕ လည္ပတ္ၾကပါတယ္။ အဲ႕ဒါေၾကာင္႕မို႕ သူတို႕ကို နဂိုကတည္းက ေတာင္ ၊ ေျမာက္ ၀င္ရိုးစြန္း ေဒသေတြမွာ အဓိက အသံုးျပဳဖို႕ လ်ာထားခဲ႕တာပါ။ သူတို႕မွာ Routing လုပ္ငန္းစဥ္ နညး္ပါးပါတယ္။ အေရအတြက္အားျဖင္႕ နည္းတာကိုး။ LEOs ေတြ ထက္ အကြာအေ၀း ပိုေ၀းသြားေတာ႕ Delay rate ကေတာ႕ တက္လာၿပီေပါ႕ ။ 70 ကေန 80 ms အတြင္းမွာ ရွိပါတယ္။ ပိုမိုျမင္႕မားတဲ႕ Transmit Power လုိအပ္ၿပီး ၊ Footprint ေသးငယ္တဲ႕ ေနရာေတြ မွာ special antenna လိုအပ္ပါတယ္။
Orbits အေျခခံပံု
Radio Frequencies for space communication
=================================
Introduction
Satellite ေတြ Spacecraft (အာကာသယာဥ္)ေတြ ကိုဆက္သြယ္မွဳ ရယူေဆာင္ရြက္နိုင္မွ သာ သူတို႕ဟာ အသံုး၀င္တန္ဖိုးရွိတဲ႕ အရာ၀တၳဳ ေတြ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္လားဗ်။ တခါတရံ Relay အေနနဲ႕ေရာ ၊ တခါတရံ သူတို႕ ရိုက္ကူးစုေဆာင္းထားတဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြေရာ ပို႕ယူေဆာင္ရြက္ဖို႕ အတြက္ Communication ဟာ မရွိမျဖစ္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီလို Communicate လုပ္ဖို႕ရာ နွစ္နည္းရွိပါတယ္။ ေလဆာကို အသံုးျပဳ၍ Optical Communications မ်ားလုပ္လို႕ရသလို ၊ Electromagnetic Spectrum တစ္ခုျဖစ္တဲ႕ Radio ကို အသံုးျပဳၿပီးေတာ႕လဲ ဆက္သြယ္မွဳ ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီေတာ႕ ေျမျပင္အေျခစိုက္စခန္းမ်ားကို ဆက္သြယ္မွဳျပဳရာမွာ ကြန္ယက္မ်ား ေနွာက္ယွက္မွဳ မရွိေစရန္ ကြဲျပားျခားနားေသာ Radio Spectrum မ်ား သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
International Telecommunication Union (ITU) က သတ္မွတ္ထားတဲ႕ Frequency Allocation Table ကို (www.itu.int) website မွာသြားေရာက္ေလ႕လာနိုင္ပါတယ္။ ITU က ကမာၻၾကီးကို သံုးပိုင္းပိုင္းထားပါတယ္။ Region III မွာ ၾသစေတးလ် နဲ႕ဆိုင္ပါတယ္။ ၾသစေတးလ်ရဲ႕ Australian Communications and Media Authority (ACMA) (www.acma.gov.au) မွာ စာအုပ္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႕ Spectrum Graphic ေတြကို အခမဲ႕ေလ႕လာနိုင္ပါတယ္။ ITU မွာေတာ႕ ေစ်းေတာ္ေတာ္ၾကီးတယ္လို႕ေျပာပါတယ္။
The Electromagnetic Spectrum
လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ လွိဳင္းေတြဟာ (၄) မ်ိဳးပဲရွိပါတယ္။ အစဥ္လိုက္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ႕
1) The nuclear strong force
2) The electromagnetic force
3) The nuclear weak force
4) The gravitational force
တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲ႕ဒီအထဲက nuclear နဲ႕ ပါတ္သက္တဲ႕ ျဖစ္စဥ္ နွစ္ခု သက္ေရာက္မွဳေတြ ဟာ အလြန္႕အလြန္ တိုေတာင္းတဲ႕ အကြာအေ၀း အတြင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ႕ ျဖစ္စဥ္မို႕လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ လက္ရွိေနထိုင္ရာ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ျဖစ္ေပၚ သက္ေရာက္ေလ႕ မရွိပါဘူး ။ (nuclear bomb ေပါက္ကြဲတာ ဆိုရင္ေတာ႕ မေျပာတတ္ဖူးေလ..ေနာ္)..။ အဲ႕ gravity နဲ႕ အမ်ိဳးစံုလွေသာ electromagnetism ေတြနဲ႕ ေတာ႕ ေန႕စဥ္နဲ႕ အမွ် ထိေတြ႕ဆက္ဆံ သံုးစြဲေနၾကတာပါ။
ကမာၻေျမၾကီး ဆြဲငင္အား (Gravity) ေၾကာင္႕ mass (ျဒပ္ထု) ေတြရဲ႕ ဂုဏ္သတၱိ ရွိသလို ၊ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လွိဳင္းစဥ္မ်ား (Electromagnetic) သက္ေရာက္မွဳေတြ ေၾကာင္႕ (Charge) လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား (သို႕) လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား ေတြ ျဖစ္ေပၚလာရပါတယ္။ အဲ .. လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား (Charge) ကို သိုေလွာင္ သိမ္းဆည္း ထားမယ္ဆိုရင္ ေတာင္မွ သူ႕အနီးအနားမွာ (Electrostatic Field) တည္ျငိမ္လွ်ပ္စစ္ ရပ္၀န္း ေတြ ေပၚေပါက္ ေလ႕ရွိပါတယ္။ သူဟာ ကိန္းေသအလ်င္ (Constant Velocity) တစ္ခုနဲ႕ စီးဆင္းေနၿပီဆိုရင္ေတာ႕ Charge သည္ (Magnetic Field) သံလိုက္လွိဳင္းရပ္၀န္း မ်ားကို ထုတ္လႊင္႕ပါတယ္။ အဲ႕ေနာက္ သူ႕ရဲ႕ စီးဆင္းမွဳဟာ ေနွးလိုက္၊ျမန္လိုက္ ျဖစ္ေပၚလာရင္ေတာ႕ Electromagnetic Radiation ေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါေတာ႕တယ္။
The Radio Spectrum
--------------------------------------------
ကဲအဓိက ေျပာခ်င္တဲ႕ အေရးၾကီးတဲ႕ Radio Spectrum အေၾကာင္းေရာက္လာၿပီ။ Radio Spectrum ဆိုတာ Electromagnetic Spectrum ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုပါပဲ။ 1Hz ကေန 3000 GHz (or) 3THz အတြင္း ရွိတဲ႕ Range ကိုေခၚတာပါ။ 3000 GHz ေက်ာ္ရင္ေတာ႕ Infrared Spectrum ထဲ ေရာက္သြားမွာေပါ႕။ အဲ႕လို ကြဲျပားျခားနား စြာေသာ Frequencies ေတြ အလုိက္ ကြဲျပားျခားနားလွစြာေသာ မ်ိဳးကြဲေတြ အေပၚ အသံုးခ်မွဳနဲ႕ ၄င္းတို႕ရဲ႕ ဂုဏ္သတၱိေတြဟာ လည္း ျခားနားပါတယ္။ Radio Spectrum ကို Bands ေတြ အမ်ားၾကီး ခြဲျခားထားပါတယ္။
ပံုမွာ ေသခ်ာ ၾကည္႕ၾကည္႕ပါ။ သေဘာေပါက္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ UHF / VHF ဆိုတာေတြဟာ ဘာ႕ေၾကာင္႕ေခၚတယ္ ဘယ္ေလာက္ frequency မွာ အလုပ္လုပ္ေနတယ္ဆိုတာ ရွင္းသြားမွာပါ။ (f) သည္ frequency ကို ဆိုလိုၿပီး (λ) သည္ wavelength ကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။
Frequency (f) ဆိုတာ သတ္မွတ္ထားေသာေနရာသို႕ တစ္စကၠန္႕အတြင္း signal ေလး တက္လိုက္က်လိုက္ ျဖစ္ေပၚတဲ႕ အၾကိမ္အေရ အတြက္ကို ဆိုလိုပါတယ္။
Wavelength (λ) ဆိုတာ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ အခ်ိန္တစ္ခုမွာ signal ရဲ႕ သြားခဲ႕တဲ႕ လွိဳင္းအလ်ား လို႕ပဲေျပာရမွာေပါ႕ေလ။
Frequency နဲ႕ Wavelength တို႕ ဆက္သြယ္မွဳ theory ကေတာ႕ f = c / λ ပါ။
C ဆိုတာကေတာ႕ EM ရဲ႕ velocity ပါ။ c = 3 x 108 ပါ။
ဒီဆက္ႏြယ္မွဳေတြမွာ frequency ရဲ႕ တန္ဖိုးကို Hertz (Hz) နဲ႕ေဖာ္ျပၿပီး wavelength ရဲ႕ တန္ဖိုးကို metres (m) နဲ႕ ေဖာ္ျပပါတယ္။
The Radio Spectrum ( အဆက္ )
================================
အရင္ post က ေဖာ္ျပခဲ႕တဲ႕ ပံုကို ျပန္ၾကည္႕ရင္ Lower Frequencies ေတြျဖစ္တဲ႕ ULF နဲ႕ ELF ဟာ (1Hz to 100 Hz )အသံုးခ်မွဳ အေတာ႕ကို နည္းပါတယ္။ (1 Hz) ကိုေတာ႕ ဘူမိေဗဒနည္းပညာ ေတြမွာ အသံုးခ်တယ္လို႕ မွတ္သားရပါတယ္။ ULF ထက္ 1Hz ထက္ ေသးေသာ band မ်ိဳးမရွိပါဘူး။
Microwave ဆိုတာ wavelength less than 30 cm အတြင္းရွိတဲ႕ Range ကို ဆိုလိုခဲ႕တာပါ။ အခုေတာ႕ New generation microwave ေတြ ရွိေနခဲ႕ပါၿပီ။ Region တစ္ခုတည္းကို မ်ိဳးစံုေသာ frequency bands ေတြ ကို schemes ေတြ ခြဲျခားစြာ အသံုးခ်ေနၾကပါတယ္။ Traditional Microwave scheme ကေတာ႕ space communication မွာ အရိုးစြဲ ခိုင္မာ အျမဲတြယ္ေနတဲ႕ Generation လို႕ပဲ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ယခု ပံုကို ၾကည္႕ပါက band ေတြနဲ႕ ၄င္းတို႕၏ အသံုးခ်တဲ႕ frequency တို႕ကို ေလ႕လာၾကည္႕ၾကပါခင္ဗ်ာ။
ေနာက္ထပ္ Band ေတြ တခုျခင္းစီ နည္းပညာ အသံုးခ်မွဳ မ်ားကို ေဖာ္ျပေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
အာကာသသို႕ ထြက္ေပါက္ (windows to space)
==========================================
Electromagnetic Spectrum တိုင္းဟာ ကမာၻ႕ေလထု ၾကီးကို ေဖာက္ထြက္ဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။ ရွင္းေအာင္ေျပာရရင္ (ဥပမာ) အလင္းသည္ ျဖတ္နိုင္ပါတယ္။ ညဘက္ မိုးတိမ္ေတြ မရွိဘူးဆိုရင္ ၾကယ္ေတြကို ျမင္ရတာေပါ႕ ။ ဒါေပမယ္႕ UV နဲ႕ frequencies အျမင္႕ပိုင္းေတြဟာ ကမာၻ႕ေလထုၾကီးမွာ ပါ၀င္ေနတဲ႕ အစိတ္အပိုင္း အခ်ိဳ႕ရဲ႕ စုပ္ယူျခင္းကို ခံရပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႕ EM spectrum ထဲက အလင္း ( visible light ) နဲ႕ radio spectrum နွစ္ခု သာ ကမာၻ႕ အျပင္ဘက္ကို ေဖါက္ထြက္နိုင္တာပါ။ အာကာသ သို႕ဆက္သြယ္ရာ ျပတင္းေပါက္ (Windows to space )လို႕ ဆိုရမွာေပါ႕ေလ။ ဒါေတာင္ radio spectrum ေတြ အကုန္လုံးကို ေပးျဖတ္သန္းေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ 30 MHz ကေန 30 GHz အတြင္း သာ ျဖတ္သန္းနိုင္တာပါ။
30 MHz ထက္ နည္းရင္ Ionosphere လို႕ေခၚတဲ႕ သံဓါတ္ပါတဲ႕ အလႊာၾကီး နွစ္လႊာရဲ႕ စုပ္ယူ ၊ တြန္းကန္ မွဳေတြ ကို ခံရပါတယ္။ သူတို႕ဟာ ေျမျပင္ထက္ ကီလိုမီတာေပါင္း ၁၀၀ မွ ၅၀၀ အတြင္း တည္ရွိၾကပါတယ္။ 30 GHz ထက္ မ်ားျပန္ရင္လဲ ေလထုရဲ႕ ေအာက္ဆံုးအလႊာျဖစ္တဲ႕ troposphere စုပ္ယူပစ္ပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ႕ ေအာက္ဆီဂ်င္နဲ႕ ေရေငြ႕ဓါတ္ေတြ ပါ၀င္ေနလို႕ပါတဲ႕ ။ 20-30 GHz ၾကားမွာေတာင္ မွ စုပ္ယူခံရျခင္း ရပါတယ္တဲ႕ဗ်ာ။
Space Communication Bands မ်ားအေၾကာင္း
================================
ယခုေဖာ္ျပမယ္႕ Bands ေတြထဲက အခ်ိဳ႕ဟာ space communication မွာ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳေနပါတယ္။ End device band ကိုၾကည္႕ျခင္းအားျဖင္႕ အသံုးျပဳထားတဲ႕ frequencies ေတြကို နားလည္သေဘာေပါက္ နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
VHF Bands
----------------
VHF ေတြဟာ ေျမျပင္ဆက္သြယ္မွဳ short distance ေတြနဲ႕ line of sight ေတြမွာ အသံုးျပဳနိုင္ပါတယ္။ short distance ဆိုေပမယ္႕ မိုင္တစ္ရာ အတြင္းကိုေျပာတာေနာ္။ ionosphere နဲ႕ atmospheric noise နဲ႕ အျခားေသာ lower frequencies ေတြရဲ႕ ၀င္ေရာက္ေနွာက္ယွက္မွဳေတြ ရန္မွ လြတ္ကင္းပါတယ္။ တယ္လီေဗးရွင္း ထုတ္လႊင္႕မွဳေတြ မ်ား လည္းအသံုးျပဳေပမယ္႕ သူ႕ရဲ႕ အားနည္းခ်က္က ေတာင္ေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္နိုင္စြမ္း အားနည္းၿပီး ၊ reflection နည္းပါးပါတယ္။
(136-138 MHz)
ဟိုးအရင္တုန္းကေတာ႕ Satellite type ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြဟာ ဒီ Band ကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳခဲ႕တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ယခု ေနွာင္းပိုင္းမွာေတာ႕ Meteorological Satellite ေတြမွာသာ resolution ဓါတ္ပံုေတြ ေပးပို႕မွဳေတြနဲ႕ mobile satellite receiver ေတြမွာသာ data အနည္းအက်င္း လက္ခံမွဳေတြမွာသာ သံုးပါေတာ႕တယ္။
(144-146 MHz)
စမ္းသပ္ေလ႕လာေရး amateur satellite ေတြ အတြက္ ရည္ရြယ္ထားပါတယ္။ သူတို႕ တကယ္သံုးတဲ႕ band ကေတာ႕ 145-146 MHz ပဲျဖစ္ပါတယ္။
(148-150 MHz)
ဒီ band ကေတာ႕ ပထမဆံုးေျပာခဲ႕တဲ႕ downlink 136-138 MHz ရဲ႕ uplink band ျဖစ္ပါတယ္။
(149.95 -150.05 MHz)
Satellite ကိုေနရာခ်ျခင္း ၊ အခ်ိန္ ၊ နွင္႕ frequency services ေတြမွာ သံုးပါတယ္။ GPS မေပၚခင္တုန္းကေတာ႕ US နဲ႕ Russia ေလာက္သာ ေကာင္းေကာင္းအသံုးျပဳနိုင္တဲ႕ကာလ တုန္းက ပင္လယ္ကူးသေဘာၤေတြမွာ Doppler effect ေၾကာင္႕ သံုးစြဲခဲ႕ၾကပါတယ္။ Doppler effect ဆိုတာ Austrian လူမ်ိဳး Christian Doppler က 1892 မွာ ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ ေရႊ႕လ်ားေနေသာ လက္ခံသူမွာ ကနဦးထုတ္လႊင္႕လိုက္တဲ႕ frequency နဲ႕ wave တို႕ရဲ႕ ေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္ ကိုေျပာတာပါ။ အျခားေသာ satellite ေတြဟာ 400 MHz က signal ထုတ္လႊတ္မွဳေတြကို ဒီ 150 band မွာလဲ လာေရာက္ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ ဘာလို႕လဲေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္လည္း မသိပါဘူး။
(240-270 MHz)
စစ္တပ္နဲ႕ ဆိုင္တဲ႕ satellite communication မွာ သံုးတဲ႕ band ပါ။ အမွန္တကယ္ ဒီband အသံုးျပဳတာက (225- 380 MHz) ပါ။ အဲ႕ဒါေတြကေတာ႕ ေလတပ္ ေတြမွာ အသံုးျပဳနိုင္ဖို႕အတြက္ ပိုမို သတ္မွတ္ထားတာပါ။
space communication bands မ်ားအေၾကာင္း ( အဆက္)
===============================
UHF
----------
UHF ရဲ႕ အသံုးခ်မွဳကေတာ႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ သူက VHF လို Line of sight မဟုတ္ပါဘူး။ အပိတ္အပင္ အတားအဆီးမ်ားကို signal bounce လုပ္၍ ဆက္သြယ္နိုင္ပါတယ္။ အဲ႕ဒါေၾကာင္႕ Walki-Talki ေတြ ၊ TV and Radio transmission ေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္က်ယ္ျပန္ျပန္ သံုးလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
UHF TV signal ဟာ ionosphere ကိုျဖတ္သန္းနိုင္စြမ္းအားနည္းေပမယ္႕ သူကို reflection လုပ္ၿပီး အကြာအေ၀းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို VHF ထက္ေပးနိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။ အဲ႕ဒီျဖစ္စဥ္ကို skip distance လို႕ေခၚပါတယ္ ။ မွတ္သားထားၾကပါ။
UHF ဟာ wavelength တိုတဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႕ frequency ျမင္႕မားၾကပါတယ္။ အင္တနာအမ်ိဳးအစားေတြဟာလဲ အဲ႕ဒီ radio wave အေပၚမူတည္တာေၾကာင္႕ UHF အင္တနာ မ်ားဟာ ငံုးတိတိ နဲ႕ ေသးငယ္ၾကပါတယ္။အဲ႕ဒါေၾကာင္႕ ေသးငယ္တဲ႕ အင္တနာေတြဟာ Frequencies အျမင္႕စား ေတြ သံုးထားတယ္ ဆိုတာ သိထားရပါမယ္။
(399.9-403 MHz)
ဒီ band ဟာလည္း navigation , positioning , time and frequency ဆို႕ အတြက္အသံုးျပဳသလို mobile communication (ဥပမာ ေ၀ၚကီေတာ္ကီ) နဲ႕ မိုးေလ၀သ ျဂိဳလ္တု မ်ားမွာ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒီ band ထဲက 400 MHz ဟာ 150 MHz က ထုတ္လႊတ္မွဳေတြ လဲ လာေရာက္သံုးစြဲပါတယ္။
(432-438 MHz)
စမ္းသပ္ေလ႕လာေရး satellite မ်ား အသံုးခ်ၾကပါတယ္။
(460-470 MHz)
မိုးေလ၀သနဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ ေလ႕လာေရးျဂိဳလ္တုမ်ား အတြက္ uplink frequency ျဖစ္ပါတယ္။
UHF band range ဟာ က်ယ္၀န္းသေလာက္ TV Radio Broadcasting , Cordless , Walki-talki စနစ္ အျပင္ စစ္တပ္နဲ႕ ဆိုင္တဲ႕ေနရာေတြမွာ အမ်ားဆံုး အသံုးခ်ၿပီး အသံုးခ်ပံုက နိုင္ငံအလိုက္ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။
ဥပမာ ။ အေမရိကားရဲ႕အသံုးျပဳပံုကို ဗဟုသုတျဖစ္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။( Wikipidia မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)
• 225–420 MHz: Government use, including meteorology, military aviation, and federal two-way use[6]
• 420–450 MHz: Government radiolocation and amateur radio (70 cm band)
• 433 MHz: Short range consumer devices including automotive, alarm systems, home automation, temperature sensors
• 450–470 MHz: UHF business band, General Mobile Radio Service, and Family Radio Service 2-way "walkie-talkies", public safety
• 470–512 MHz: TV channels 14–20 (also shared for land mobile 2-way radio use in some areas)
• 512–698 MHz: TV channels 21–51 (Channel 37 used for radio astronomy)
• 698–806 MHz: Was auctioned in March 2008; bidders got full use after the transition to digital TV was completed on June 12, 2009 (formerly UHF TV channels 52–69)
• 806–824 MHz: Public safety and commercial 2-way (formerly TV channels 70–72)
• 824–851 MHz: Cellular A & B franchises, terminal (mobile phone) (formerly TV channels 73–77)
• 851–869 MHz: Public safety and commercial 2-way (formerly TV channels 77–80)
• 869–896 MHz: Cellular A & B franchises, base station (formerly TV channels 80–83)
• 902–928 MHz: ISM band, amateur radio (33 cm band), cordless phones and stereo, radio-frequency identification, datalinks
• 929–930 MHz: Pagers
• 931–932 MHz: Pagers
• 935–941 MHz: Commercial 2-way radio
• 941–960 MHz: Mixed studio-transmitter links, SCADA, other.
• 960–1215 MHz: Aeronautical Radionavigation
• 1240–1300 MHz: Amateur radio (23 cm band)
• 1452–1492 MHz: Military use (therefore not available for Digital Audio Broadcasting, unlike Canada/Europe)
• 1575 MHz: GNSS L1 band—GPS, GLONASS, Galileo
• 1710–1755 MHz: AWS mobile phone uplink (UL) Operating Band
• 1850–1910 MHz: PCS mobile phone—order is A, D, B, E, F, C blocks. A, B, C = 15 MHz; D, E, F = 5 MHz
• 1920–1930 MHz: DECT Cordless telephone
• 1930–1990 MHz: PCS base stations—order is A, D, B, E, F, C blocks. A, B, C = 15 MHz; D, E, F = 5 MHz
• 2110–2155 MHz: AWS mobile phone downlink (DL) Operating Band
• 2300–2310 MHz: Amateur radio (13 cm band, lower segment)
• 2310–2360 MHz: Satellite radio (Sirius and XM)
• 2390–2450 MHz: Amateur radio (13 cm band, upper segment)
• 2400–2483.5 MHz: ISM, IEEE 802.11, 802.11b, 802.11g, 802.11n Wireless LAN, IEEE 802.15.4-2006, Bluetooth, Radio-controlled aircraft, Microwave oven, ZigBee
Space communication bands မ်ားအေၾကာင္း ( အဆက္)
==================================
C bands
-----------
C Band ဟာ အေတာ္က်ယ္ျပန္႕ေတာ႕ အက်ဥ္းအားျဖင္႕ ေဖာ္ျပရင္ေတာင္ ေရးရမွာ မနည္းပါဘူး .
C Band ရဲ႕ နာမည္ အျပည္႕အစံုက (Compromise Band) ျဖစ္ပါတယ္။ Ku Band နဲ႕ ျပိဳင္ဘက္လို႕ ေျပာလို႕ရပါတယ္။ microwave range 4 to 6 GHz မွာ အလုပ္လုပ္တယ္လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္း မွတ္သားနိုင္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ standard downlink frequency က 3.7 - 4.2 GHz ျဖစ္ၿပီး uplink frequency ကေတာ႕ 5.9 – 6.4 GHz ျဖစ္ပါတယ္။ C Bands ကို Long distance radio telecommunications ေတြ အတြက္ပဲ အသံုးခ်ပါတယ္။ C Band အလုပ္လုပ္တဲ႕ frequency အတြင္းမွာ wifi devices ေတြ ၊ cordless phone ေတြ ၊ weather radar system ေတြ နဲ႕ အျခား satellite communications ေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ C Band ဟာ Ku Band (11.2 – 14.5 GHz) ထက္ ရာသီဥတု ေနွာက္ယွက္မွဳ ဒဏ္မွ အမ်ားၾကီး ခံနိုင္ရည္ ရွိတာေၾကာင္႕ satellites communication ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ရာသီဥတု ဒဏ္ ဆိုတာေတြကေတာ႕ မိုးသည္းၾကီးမဲၾကီးရြာျခင္း ၊ ေလထုထဲတြင္ ေရေငြ႕ပမာဏ အလြန္မ်ားျပားေနျခင္း နဲ႕ ဆီးနွင္းက် ျခင္းတို႕ျဖစ္ပါတယ္။
C Band နွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ တစ္မ်ိဳးကေတာ႕ ေနတိုး (NATO C band ) ပါ။ frequency 500 MHz – 1000 MHz အတြင္းမွာ သူတို႕အသံုးျပဳဖို႕ ရန္ Electronic Countermeasure (ECM) မွ သတ္မွတ္ေပးထားတာပါ။ wavelength က 0.6 m - 0.3 m နဲ႕ညီပါတယ္။ တကယ္ေတာ႕ အဲ႕ဒါဟာ ITU က IEEE ထဲမွာ UHF Band တစ္ခုအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ထားၿပီးသားပါ။ သူတို႕သတ္မွတ္တာကို ေနတိုးနဲ႕ ေျမာက္အေမရိကား တို႕ေလာက္သာ သံုးစြဲတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ႕ IEEE C-Band ေပါ႕ဗ်ာ ။သူတို႕ကေတာ႕ 4 – 8 GHz ေပါ႕ဗ်ာ။ တကယ္ေတာ႕ C Band ဆိုတာ satellite က ေန ေျမျပင္ကို commercial ဆက္သြယ္ဖို႕ ပထမဦးဆံုးေသာ သတ္မွတ္သံုးစြဲခဲ႕တဲ႕ band ပါ။ C band ဟာ ေရဒါ အသံုးျပဳမွေတြမွာ S band နဲ႕ overlaps ျဖစ္ေနတာေတြ ရွိပါတယ္။
ေသးငယ္ေသာ အင္တနာ ေတြဟာ သူ႕အတြက္ လံုေလာက္မွဳ မရွိပါဘူး ။ အနည္း ဆံုး 7.5 – 12 ေပ ဆိုတာ ေတာင္ consumer ေပးတဲ႕ အရြယ္ေလာက္ပဲရွိပါေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ႕ ကီလိုမီတာေပါင္း ၃၆၀၀၀ အကြာအေ၀းက GEO satellite ဆီက လာတဲ႕ Signal ဟာ ဒီလဲေရာက္ေရာ attenuation က 200 dB ေလာက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္အားနည္းေနတဲ႕ signal ေတြေပါ႕ဗ်ာ။ အဲ႕ဒါကို C Band ဟာ သူ႕ရဲ႕ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႕တဲ႕ parabolic curvature type ဘမ္းၾကီးနဲ႕ စုစည္းဖမ္းယူလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ႕ ဆံုခ်က္ဆီသို႕ ပို႕ေပးတယ္။ အဲ႕လိုပို႕ေပးတဲ႕ အခ်ိန္မွာေတာင္ အဲ႕ဒီ signal ေလးဟာ microwatts အနည္းငယ္ပမာဏေလာက္သာ ရွိေတာ႕တာပါ။ အဲ႕ေလာက္ေသးငယ္တဲ႕ signal ေလးကို Low noise amplifier (LNA) က နွစ္ဆင္႕ သံုးဆင္႕ေလာက္ noise ေတြ ကို ဖယ္စစ္လိုက္ပါေသးတယ္။ Kelvin ရဲ႕ noise temperature စစ္တဲ႕table နည္းနဲ႕ ျပန္စစ္ထုတ္ပါတယ္။ ၿပီးေနာက္ bipolar transistors ေတြ အသံုးျပဳ၍ amplification လုပ္ပါေတာ႕တယ္။
ကမာၻ႕တည္ေနရာ အေပၚမူတည္လို႕ အမ်ားၾကီး ၾကီးမားေသာ အရြယ္အစား အသံုးျပဳမွေတြလဲ ရွိပါေသးတယ္။ VSAT စနစ္မ်ားအတြက္ reliable ပိုျဖစ္တဲ႕အတြက္ေၾကာင္႕ အသံုးမ်ားပါတယ္။ (VSAT အေၾကာင္းကို ေနာက္မွ post တစ္ခု သီးသန္႕ ရွင္းျပပါမယ္ခင္ဗ်ာ ) ။
ေၾသာ္.. ေနာက္ဆံုးတစ္ခုအေနနဲ႕ fiber optic communication ေတြမွာ c band ဟာ wavelength 1530 – 1565 nm မွာ အလုပ္လုပ္ပါတယ္လို႕ ဗဟုသုတ အေနနဲ႕ မွတ္သားနိုင္ပါတယ္။ EDFAs fiber amplifiers ေတြ မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
COPY BY
Satellite Communication Facbook
၀ါသနာရွင္အားလံုး ဗဟုသုတရရွိ ေစရန္ဘာသာျပန္ ေရးေပးေသာ Satellite Communication Facbook
မွ တည္ေထာင္သူ အကို ကိုယ္ေက်းဇူး အထူးတင္ရွိပါသည္ ခင္ဗ်ာ
အားလံုးထက္မံသိရွိ ရန္ Myanmar Satellite Station မွ တင္ေပးလိုက္ပါသည္.....
TRACE
Asiasat 5 (100.5°E)
TRACE URBAN INTER HD
4132 H 10670 (MPEG4ᴴᴰ/FTA)
3960 H 30000 (MPEG4ᴴᴰ/FTA)
TRACE URBAN INTER HD
4132 H 10670 (MPEG4ᴴᴰ/FTA)
3960 H 30000 (MPEG4ᴴᴰ/FTA)
Monday, May 5, 2014
TO DAY VERY GOOD UPDATE CHANNELS
MTV SPORTS
SHAKTHI
SIRSA
Added on ses8 95.0°E
TP:12170 H 40700
MPEG2/FTA
$Bloomberg
Asiasat 3s/7 105.5°E
Freq: 3760 H 26000
MPEG2/FTA
FTA
Beinsport 1 Indonesia
Beinsport 2 Indonesia
MGM
Outdoor Channel &
Travel Channel FTA on
Measat 3/3a 91.5°E
TP:3920 V 29720 (C)
MPEG4/HD/FTA
Asiasat7@105.5E"C-Band"
Nat Geograpic Channel india.
TP.. 4000 H 26850
MPEG2/FTA
SES7@95E"Ku Band"
CSN SPORTS..Back on.
TP.. 12170 V 40700
MPEG2/FTA
Apstar7@76E"C-Band"
CSN SPORTS.. New Key 1000%
SID.. 0001
KEY.. 97 C6 7B D8 01 3C 7D BA
Asiasat.5@ 100.5E
Bein Network
TP.3700 V 30000
MPEG.4/HD BISS
BEIN SPORT 1 HK
Key. E205 0FF6 DFB7 EF85
BEIN SPORT 2 HK
Key. F2C7 00B9 79B4 FC29
BEIN SPORT 3 HK
Key. 6ADE 77BF B8B5 43B0
ASTRO Network
TP.11562 V 30000
Measat.3A@ 91.5°E
ASTRO CERIA
Key. C888 69B9 91CC 56B3
Nickelodeon Malaysia
Key. 95B6 3782 FDED 6F57
TV9
Key. 8701 7901 7A53 4613
ASTRO WARNA
Key. BADD 2AC1 22BA 03DF
ASTRO BOX OFFICE (MOVIES) Thangathirai
Key. 5FC4 A5C9 FE9B F78A
TP.11102 V 30000
ASTRO OASIS
Key. C220 F5D7 F1AF 7919
ASTRO RIA
Key. 58E4 5E9A 7ED7 98ED
ASTRO SUPER SPORTS
Key. F05B 5AA8 5F43 24C6
FOX SPORTS Malaysia
Key. 896C B2A7 A263 BCC1
STAR SPORTS Malaysia
Key. 41CB B8C4 EFB4 C86B
SHAKTHI
SIRSA
Added on ses8 95.0°E
TP:12170 H 40700
MPEG2/FTA
$Bloomberg
Asiasat 3s/7 105.5°E
Freq: 3760 H 26000
MPEG2/FTA
FTA
Beinsport 1 Indonesia
Beinsport 2 Indonesia
MGM
Outdoor Channel &
Travel Channel FTA on
Measat 3/3a 91.5°E
TP:3920 V 29720 (C)
MPEG4/HD/FTA
Asiasat7@105.5E"C-Band"
Nat Geograpic Channel india.
TP.. 4000 H 26850
MPEG2/FTA
SES7@95E"Ku Band"
CSN SPORTS..Back on.
TP.. 12170 V 40700
MPEG2/FTA
Apstar7@76E"C-Band"
CSN SPORTS.. New Key 1000%
SID.. 0001
KEY.. 97 C6 7B D8 01 3C 7D BA
Asiasat.5@ 100.5E
Bein Network
TP.3700 V 30000
MPEG.4/HD BISS
BEIN SPORT 1 HK
Key. E205 0FF6 DFB7 EF85
BEIN SPORT 2 HK
Key. F2C7 00B9 79B4 FC29
BEIN SPORT 3 HK
Key. 6ADE 77BF B8B5 43B0
ASTRO Network
TP.11562 V 30000
Measat.3A@ 91.5°E
ASTRO CERIA
Key. C888 69B9 91CC 56B3
Nickelodeon Malaysia
Key. 95B6 3782 FDED 6F57
TV9
Key. 8701 7901 7A53 4613
ASTRO WARNA
Key. BADD 2AC1 22BA 03DF
ASTRO BOX OFFICE (MOVIES) Thangathirai
Key. 5FC4 A5C9 FE9B F78A
TP.11102 V 30000
ASTRO OASIS
Key. C220 F5D7 F1AF 7919
ASTRO RIA
Key. 58E4 5E9A 7ED7 98ED
ASTRO SUPER SPORTS
Key. F05B 5AA8 5F43 24C6
FOX SPORTS Malaysia
Key. 896C B2A7 A263 BCC1
STAR SPORTS Malaysia
Key. 41CB B8C4 EFB4 C86B
TO DAY SOCCER CHANNELS
Serie A: Lazio vs Hellas Verona | 00.00 WIB - beIN SPORTS 1 HK HD
Serie A: Juventus vs Atalanta | 02.00 WIB - beIN SPORTS 1 HK HD, CSPN/CQTV
Premier League: Crystal Palace vs Liverpool | 02.00 WIB - ARIANA NATIONAL, TVNZ-TVC3, SCC Group, The Thao, feed Asiasat 5/Chinasat 10 HD
Liga BBVA: Real Sociedad vs Granada | 03.00 WIB - 3 SPORT, Sun Channel, feed Asiasat 5 HD
Insat 3A (93.5°E):
Ariana National
4141 V 5150 (MPEG2/FTA)
ST 2 (88.0°E):
SCC TV3
3587 H 12500 (C Band)
11050 V 30000 (Ku Band)
SID: 0103/0068
11 11 11 11 11 11 11 11
ST 2 (88.0°E):
SCC Varzesh/TV9 (Ku Band)
11050 V 30000 (MPEG4/$-BissE)
SID: 0116/0075
11 11 11 11 11 11 11 11
Intelsat 19 (166.0°E):
TVNZ-TVC3
4166 V 4000 (MPEG2/$)
3947 V 4000 (MPEG2/$)
SID: 0001
AA AA 18 6C 18 DD DD D2
Chinasat 10 (110.5°E)
CSPN (C Band)
3723 V 4750 (MPEG4/BISS)
SID: 5678 / 22136
1A 2B 3C 81 4D 5E 67 12
Chinasat 6B (115.5°E):
CQTV
3808 V 6000 (MPEG2/FTA)
Vinasat 1 (132.0°E)
HTV 7
HTV 9
HTV-UPLINK
The Thao
3433 V 14800 (MPEG4/FTA)
3433 V 10600 (MPEG4/FTA)
3433 V 13600 (MPEG4/FTA)
Yamal 202 (49.0°E)
3 SPORTS
3951 L 3499 (MPEG4/FTA)
Serie A: Juventus vs Atalanta | 02.00 WIB - beIN SPORTS 1 HK HD, CSPN/CQTV
Premier League: Crystal Palace vs Liverpool | 02.00 WIB - ARIANA NATIONAL, TVNZ-TVC3, SCC Group, The Thao, feed Asiasat 5/Chinasat 10 HD
Liga BBVA: Real Sociedad vs Granada | 03.00 WIB - 3 SPORT, Sun Channel, feed Asiasat 5 HD
Insat 3A (93.5°E):
Ariana National
4141 V 5150 (MPEG2/FTA)
ST 2 (88.0°E):
SCC TV3
3587 H 12500 (C Band)
11050 V 30000 (Ku Band)
SID: 0103/0068
11 11 11 11 11 11 11 11
ST 2 (88.0°E):
SCC Varzesh/TV9 (Ku Band)
11050 V 30000 (MPEG4/$-BissE)
SID: 0116/0075
11 11 11 11 11 11 11 11
Intelsat 19 (166.0°E):
TVNZ-TVC3
4166 V 4000 (MPEG2/$)
3947 V 4000 (MPEG2/$)
SID: 0001
AA AA 18 6C 18 DD DD D2
Chinasat 10 (110.5°E)
CSPN (C Band)
3723 V 4750 (MPEG4/BISS)
SID: 5678 / 22136
1A 2B 3C 81 4D 5E 67 12
Chinasat 6B (115.5°E):
CQTV
3808 V 6000 (MPEG2/FTA)
Vinasat 1 (132.0°E)
HTV 7
HTV 9
HTV-UPLINK
The Thao
3433 V 14800 (MPEG4/FTA)
3433 V 10600 (MPEG4/FTA)
3433 V 13600 (MPEG4/FTA)
Yamal 202 (49.0°E)
3 SPORTS
3951 L 3499 (MPEG4/FTA)
Friendly: Indonesia U19 vs Myanmar U19
LIVE NOW...
Friendly: Indonesia U19 vs Myanmar U19
Palapa D (113.0°E)
SCTV
3749 H 3125 (MPEG2/FTA)
3756 H 6250 (MPEG4/FTA)
Friendly: Indonesia U19 vs Myanmar U19
Palapa D (113.0°E)
SCTV
3749 H 3125 (MPEG2/FTA)
3756 H 6250 (MPEG4/FTA)
Sunday, May 4, 2014
myanmar new channels
Thaicom 5
.Mrtv,Channel 7 news channels
.biss key mpeg 2
.biss. .111111111111111
.Mrtv,Channel 7 news channels
.biss key mpeg 2
.biss. .111111111111111
Subscribe to:
Posts (Atom)